Wikileaks: SHBA ndaloi dy marrëveshje të Shqipërisë me Iranin

Nje dokument i zoteruar nga Wikileaks ne te cilin flitet per mardheniet Shqiperi-SHBA, eshte bere publik sot.
Sipas dokumentit ne fjale, Departamenti Amerikan i Shtetit i kishte kerkuar Ambasasades Amerikane ne Tirane te

kundershtonte dhe te protestonte ndaj dy iniciativave te ambasades iraniane ne Shqiperi per lidhje marreveshjes bashkepunimi me qeverine shqiptare.
Letra e DASH, ne adrese te Ambasades Amerikane, eshte bere publike sot nga gazeta Shekulli. Sipas letres, ambasades amerikane ne Tirane, i eshte thene se Departamenti kupton se zëvendësministrja e Jashtme Edith Harxhi i ka thënë Post-it se "ambasadori iranian në Tiranë, kohët e fundit i ka dorëzuar dy draft marrëveshje ministrit të Jashtëm Meta gjatë një bisede kortezie.
“Harxhi ka thënë se drejtori i Albania Airlines ka programuar një udhëtim për në Tehran, në të ardhmen e afërt, për t'u takuar me homologët e tij në Iran. Harxhi tha se Teherani kërkon të përdorë qendrën ajrore shqiptare si një linjë për charterë privatë në mënyrë që të shmangë Gjirin”, theksohet ne leter.
E.O. 12958: DECL: 11/09/2019 (data kur mund te hapej si dokument)
TAGS: PGOV PREL PM EAIR IR AL
SUBJECT: DEMARCHE URGING GOA NOT TO SIGN IRAN AGREEMENTS
REF: WITHERS-JONES 11-9-09 EMAIL
"E klasifikuar" - Nga akti i ndihmës-sekretarit Stuart Jones për arsyet 1.4 (b) dhe (d)
Departamenti i kërkon Ambasadës së Tiranës të protestojë tek zyrtarët e GOA (Qeveria e Shqipërisë) në mënyrë urgjente, duke i kërkuar fuqimisht qeverisë shqiptare që të refuzojë propozimet e qeverisë iraniane për të nënshkruar marrëveshjen e tregtisë së lirë dhe shkëmbimit kulturor sipas marrëveshjes me Iranin dhe vendosjen e një qendre ajrore iraniane në Shqipëri. Ju lutem shikoni paragrafin 4 për pikat kyçe.
Sfondi
Departamenti kupton se zëvendësministrja e Jashtme Edith Harxhi i ka thënë Post-it se "ambasadori iranian në Tiranë, kohët e fundit i ka dorëzuar dy draft marrëveshje ministrit të Jashtëm Meta gjatë një bisede kortezie.


Meta është habitur kur ambasadori iranian i ka dorëzuar marrëveshjen e tregtisë së lirë dhe një dokument tjetër që do të vendosë një marrëveshje kulturore dhe një program shkëmbimi studentësh mes këtyre dy vendeve. Në një kohë kur interesi iranian për të diskutuar këto dy çështje duket të jetë afatgjatë, Haxhi tha se iranianët po insistojnë në nënshkrimin e marrëveshjeve.


Përveç kësaj, Departamenti kupton se sipas Harxhit, Agjencisë së Aviacionit Civil Shqiptar i është kërkuar nga Albanian Airlines të lehtësojë fluturimet nga Teherani për në Tiranë.


Harxhi ka thënë se drejtori i Albania Airlines ka programuar një udhëtim për në Tehran, në të ardhmen e afërt, për t'u takuar me homologët e tij në Iran. Harxhi tha se Teherani kërkon të përdorë qendrën ajrore shqiptare si një linjë për charterë privatë në mënyrë që të shmangë Gjirin.


Pikat:
Departamenti është dakord me mendimet e Post-it se propozimet e qeverisë iraniane janë të motivuara shumë më pak nga arsye ekonomike dhe më shumë nga dëshira e Teheranit për të ndërtuar lidhje politike me Shqipërinë. Post-it i kërkohet të nxjerrë në protestën e tij pikat e mëposhtme:


- Të falënderojë qeverinë e Shqipërisë për faktin që ia dha të dhënat SHBA-së për marrëveshjet e propozuara nga Irani. (informacioni i Harxhit - shën red.)


- Propozimet e Iranit për Shqipërinë janë përpjekje për të krijuar përshtypjen e bashkëpunimit politik dhe ekonomik në mënyrë që të tërheqin vëmendjen e komunitetit ndërkombëtar nga shqetësimet rreth programit bërthamor të Iranit.


- Zgjerimi i bashkëpunimit ekonomik duke vendosur linja direkt fluturimi Tiranë-Teheran dhe anasjelltas, do të forconte besimin e Iranit se rruga e tanishme është e pranueshme nga komuniteti ndërkombëtar dhe se Irani nuk ka asnjë arsye që të rregullojë sjelljen e tij për të përmbushur detyrimet ndërkombëtare.


- Forcimi i lidhjeve të Shqipërisë me Iranin do të ishte në kundërshtim me dëshirën shqiptare për integrim Euro-Atlantik. Teksa vendet e tjera kanë marrëdhënie tregtare me Iranin, tregu relativisht i vogël i Shqipërisë do të japë përshtypjen se ato pak fluturime që nisen ose përfundojnë në Tiranë, kanë një impakt shumë të madh në Shqipëri, veçanërisht nëse Shqipëria do të niste një zgjerim dramatik të lidhjeve të saj ajrore në këto kohë.


- Irani po përpiqet në mënyrë aktive që ti shmanget sanksioneve që i ka vendosur komuniteti ndërkombëtar, gjë të cilën e ka bërë prej dekadash. Këto përpjekje përfshijnë gjetjen e vendeve të reja për të bërë biznes. Shqipëria duhet të shmangë riskun e prodhuar nga hapja e saj për ti shërbyer një linje të tillë biznesi.


Për më tepër, nisja e udhëtimeve direkt mes Tiranës dhe Tehranit dhe përdorja e Tiranës si një linjë iraniane, do ta ekspozojë Shqipërinë ndaj rrezikut të kontributit të padëshiruar të shtimit dhe/ose mbështetjes së aktiviteteve terroriste.


Më specifikisht:
Irani ka treguar në mënyrë të përsëritur se është i gatshëm të përdorë rrjetet e transportit ndërkombëtar ajror, tokësor dhe detar për të transportuar dërgesa që janë në thyerje të rregullores të Këshillit të Sigurisë të Kombeve të Bashkuara 1737, 1747 dhe 1803. (rregullore që kanë të bëjnë me tregtinë e armëve dhe materialeve radioaktive që përdoren në industrinë bërthamore. Shën.red)


Në vitin 2007, në kohën kur Këshilli i Sigurisë i Kombeve të Bashkuara po vinte në zbatim rregulloren 1747, Irani tentoi të eksportonte ngarkesa me municione në Siri duke kaluar përmes Turqisë. Ngarkesa e ndaluar u zbulua vetëm kur treni u nxor nga shinat nga një sulm terrorist.


Në vitin 2008, Rezoluta 1803 e Këshillit të Sigurisë të Kombeve të Bashkuara vendosi se "Iran Air Cargo" dhe Linjat e Transportit të Republikës Islamike të Iranit (IRISL ang.) janë subjekte, ngarkesat e të cilave "nga" dhe "për në" Iran duhet të jenë subjekt inspektimi nga vendet anëtare, portet dhe aeroportet kanë baza të forta për të besuar se po transportohen të mira të ndaluara. Rregullorja e Këshillit të Sigurisë të Kombeve të Bashkuara u krijua pas njohjes me rreziqet serioze se Irani po përdorte transportin tregtar për të shtuar ngarkesat shqetësuese.


Vetëm këtë vit, tre ngarkesa të ndaluara eksportesh iraniane armësh, ose materialesh të lidhura me to, të vendosura në anije tregtare të shteteve të tjera (me flamur qipriot M/V ONCHEGORSK, flamur gjerman M/V HANSA INDIA dhe flamur nga Antigua M/V FRANCOP) janë ndaluar vetëm në sajë të vigjilencës së shteteve ndaj tentativave të dyshimta iraniane të transportit.


Çdo lloj zgjerimi i linjave ajrore shqiptare me Iranin sjell rrezikun që ngarkesat që mbajnë flamurin territorial shqiptar të përdoren për eksporte të paligjshme iraniane. Irani ka treguar në mënyrë të përsëritur dëshirën për të përdorur transportuese që mbajnë flamuj të shteteve të tjera, përveç atyre me flamurin e vet, për të transportuar ngarkesa të ndaluara.
- Ju lutem përcillni rezultatet e protestës në Departament.
CLINTON
(Dokumenti eshte publikuar sot ne date 18 pril 2011 nga gazeta Shekulli)