Gatime turke?

Jemi në fundin e vitit dhe ëmbëlsirat janë kryefjala e çdo tryeze.
Bakllavaja së bashku me gjelin e detit simbolizojnë fillimin e një viti të mbarë dhe të suksesshëm për çdo familje në Shqipëri.

Shumë prej nesh e dinë se ky gatim me origjinë orientale është popullarizuar në Shqipëri gjatë viteve të pushtimit otoman. Kur flasin për mënyrën e gatimit të saj, shumë amvisa shqiptare janë të bindura se kjo është një mënyrë e trashëguar prej qindra vjetësh.

”Unë jam një amvisë që prej shumë kohësh vazhdoj të gatuaj një prej ëmbëlsirave më të pëlqyera dhe më të kërkuara në Shqipëri, bakllavanë. Ne zemë brumin që për 1kg miell i hedhim 7 kokrra vezë. Brumin e ndajmë në topa të vegjël dhe i hapim fletë më fletë. Duhen 4 orë për ta përgatitur”, shrehet një amvisë.

Por, a është bakllavaja 100% pjesë e kuzhinës tradicionale shqiptare? Historia e bakllavasë nuk është e dokumentuar, por ajo përmendet kryesisht gjatë periudhës osmane. Në ditët e sotme në Shqipëri shohim të frekuentohen shumë pastiçeritë dhe restorantet turke. Në të vërtetë mes bakllavasë turke dhe asaj shqiptare ka ndryshime në formë, përgatitje dhe përmbajtje.

”Disa nga ndryshimet kryesore të bakllavasë turke dhe asaj shqiptare janë fletët shumë të holla, 4 kokrra vezë për një kg miell, dhe mbledhja bashkë e petëve të përgatitura. Bakllavaja e vërtetë turke është me stika, por për shkak të kostos së lartë dhe kërkesës së ulët ne përgatisim shumë pak të tilla”, sqaron një kuzhinier.

Shqiptarët kanë revolucionarizuar në vite aq shumë gatimin e bakllavasë, saqë bakllavaja e tyre tashmë ngjan si një produkt autentik vendas. Turqit nga ana e tyre, vazhdojnë t’i qëndrojnë rigorozë traditës së tyre kombëtare.

Një ëmbëlsirë tjetër e preferueshme me rastin e Vitit të Ri është edhe kadaifi. Edhe ai, i emigruar në Shqipëri nga Turqia.

Ja si shprehet një amvisë: “Kadaifi është një tjetër ëmbëlsirë që kërkohet me rastin e festave dhe që gjithsej mund të kërkojë 1 orë e 30 min punë”.

Pushtimi Osman për një periudhë të gjatë kohore ndikoi jo vetëm në mënyrën e të jetuarit dhe huazimin e fjalëve turke, por edhe kuzhinës shqiptare i dha një theks të rëndësishëm që vazhdon të mbetët ekzistent edhe në ditët sotme.

Kafja turke është një term që ende vazhdojmë ta dëgjojmë shpesh në familjet tona. Po ashtu edhe rakia, që fillimisht prodhohej nga rrushi pulpë molle i marrë gjatë fermentimit të verës. Por ndërsa shqiptarët e zhvilluan më tej deri në perfeksion artin e kafes dhe forcimin e rakisë, turqit vijuan ta hollojnë këtë të fundit me ujë të ftohtë duke prodhuar uzon. Të tjera pjata me prejardhje turke, por që jo rrallëherë i shohim në tryezat e familjeve shqiptare janë byrekët, imam bajalldi apo edhe pilafi.

Megjithatë, t’i quash sot ato gatime turke, do të shkaktonte një habi të pafundme edhe tek vetë turqit që tashmë mund të njohin tek to, vetëm emrat.