Kosova, flamuri i 194 në OKB ?

Shefi i diplomacisë kosovare Enver Hoxhaj, ka deklaruar publikisht se Republika e Kosovës do të aplikojë së shpejti për anëtarësim në OKB në gjysmën e parë të vitit 2014. Aktualisht, 105 vende anëtare të OKB-së e kanë njohur Kosovën, vendi i fundit duke qenë El Salvador. Që nga mendimi i Gjykatës së Hagës në lidhje me ligjshmërinë e shpalljes së pavarësisë së Kosovës, një numër te konsiderushem shtetes prej shteteve te OKB-së mbështesin pavarësinë e Kosovës . Po a to të jetë e mjaftueshme për të mbështetur aspiratat e Prishtinës per anetaresim ne OKB?





Kosova paralajmeron applikim për anëtarësim në OKB – A do të bëhet Kosova anëtari i 194 i OKB-së?



Në mënyrë që të bëhes anëtare e OKB-së, ekzistojnë disa kritere që duhet të përmbushen. Së pari Kosova duhet të pranojë detyrimet OKB-së. Kosova është një vend demokratik dhe i përmbahet parimeve sa i përket mbrojtjes së drejtave të njeriut , e drejta për vetëvendosje dhe promovimin e një shoqërie botërore paqësore. Ky është një kriter që Kosova padyshim plotëson.



Së dyti, çdo shtet që dëshiron të bashkohet ne Kombet e Bashkuara duhet të informojë Sekretarin e Përgjithshëm të OKB-së në lidhje me synimet e tyre dhe të paraqesë një aplikim. Këshilli i Sigurimit i OKB-së duhet të rekomandoje aplikantin shtetëror për anëtarësim, dhe më e rëndësishmja, anëtarët me të drejtë vetoje duhet të mbështesin aplikimin e anëtarësimit. Aktualisht , Rusia dhe Republika Popullore e Kinës kundërshtojnë pavarësinë e Kosovës. Është e pamundur që Moska dhe Pekini të ndryshojnë qëndrimet e tyre në të ardhmen e afërt. Rusia dhe Kina kanë theksuar ne shumë raste se pavarësia e Kosovës është një shkelje e ligjit ndërkombëtar. Të dy vendet përballen me çështje të pakicave – tibetianët dhe uiguret kanë aspirata e tyre kombëtare dhe kane deshire ta shohin nje Tibet dhe Turkestan Lindor si vende të pavarura. Rusia gjithashtu përballet me çështjet e minoriteteve veçanërisht në Kaukaz.



Së treti, Asambleja e Përgjithshme e OKB-së duhet të pranojë shtetin aplikant për anëtarësim. Neni 18, paragrafi 2 të Kartës së Kombeve të Bashkuara përcakton:



“Vendimet e Asamblesë së Përgjithshme për çështjet e rëndësishme do të bëhet nga një shumicë prej dy të tretave të anëtarëve të pranishëm,” e cila gjithashtu përfshin pranimin e shteteve të reja ne OKB.



Nëse Kosova detyrohet për të aplikuar për anëtarësim, 2/ 3 e anëtarëve të Asamblesë së Përgjithshme duhet të votojë në favor të Kosovës. Sod, 105 anëtarë të OKB-së e mbështeshin pavarësisë së Kosovës, Kosova duhet të ketë mbështetje nga 129 anëtare të OKB-së. Për këtë arsye, Kosova ka nevojë për të siguruar edhe 24 njohje.



Kosova ka qenë e pranuar në organizatat ndërkombëtare të tilla si FMN dhe Banka Botërore, pa u njohur zyrtarisht nga shumica e shteteve anëtare. Në ligjin ndërkombëtar, teoritë konstituive dhe deklarative nënkuptojnë obligimet e shteteve për njohje të një shteti. Teoria e parë e përkufizon një shtet si një person në ligjin ndërkombëtar. Kjo do të thotë se një shtet duhet të njihet zyrtarisht si sovran nga shtete të tjera. Teoria deklarative nënvizon se një shtet duhet të përmbushë kriteret e përcaktuara në nenin 1 ne Konventen e Montevideos mbi të Drejtat dhe Përgjegjësitë e Shteteve (Montevideo-1933):



“Shteti si një person i së drejtës ndërkombëtare duhet të posedojë kualifikimet e mëposhtme: a) një popullsi ; b ) një territor të përcaktuar ; c) një qeveri ; dhe d) kapacitet për të hyrë në marrëdhënie me shtetet e tjera.”



Pra, njohja nuk është një kërkesë për tu bere shtet sipas teorisë deklarative. Disa shtete që nuk e kanë njohur pavarësinë e Kosovës kanë marrëdhënieve dypalëshe me Prishtinën. Izraeli, Greqia dhe Sllovakia, në mesin e vendeve të tjera , kanë vendosur kontakte me qeverinë e Kosovës, që nënkupton se keto shtete de facto e njohin pavarësinë e Kosovës. Nese Kosova nuk njihet nga 2/3 e anëtareve te Asamblesë së Përgjithshme, Kosova do të marrë mbështetjen në procesin e votimit për shkak të simpatisë nga shumë shtete qe kan treguar sympati per Kosoven pas Luftës në Kosovë të vitit 1999.



Për të përfunduar, deklarata e Ministrit të Jashtem në lidhje me aspiratat e Kosovës është një hap në drejtimin e duhur për të forcuar shtetësinë e Kosovës. Megjithatë, unë nuk jam i bindur se Këshilli i Sigurimit i OKB-së do të gjejnë gjuhën e përbashkët për të lejuar Kosovën të bëhet anëtar. Më 29 nëntor, 2012, shteti i Palestinës fitoi vendin e vëzhguesit nga Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara. Nuk eshte e habitshme nese Kosova bëhet shtet vëzhgues ne OKB ne vitin 2014.



* Mr. Blerim Mustafa, komentator i “Presheva Jonë” për diplomaci ndërkombëtare, ai njëherit është një konsulent që punon për Leidar, një konsulencë biznesi e bazuar në Gjenevë, Zvicër. Opinioni i shprehur në artikull është i autorit dhe nuk përfaqësojnë pikëpamjen e Leidarit.