INTERVISTË ME HASAN QYQALLEN;KRYETAR I LIDHJES SË SHKRIMTARËVE;ARTISTËVE DHE KRIJUESVE SHQIPTAR NË G

Hasan Qyqalla

Intervistoi: Asllan DIBRANI


Zoti Qyqalla, na prezentoni biografin dhe krijimtarinë tuaj në pika të shkurta, besoj se jeni dakord?

Hasan Qyqalla: Paraprakisht më lejoni t’iu falënderoj Z. Dibrani, për punën dhe veprimtarin tuaj, mbase tani jeni një figurë mjaftë e njohur për opinionin mbarshqiptarë.

Hasan Qyqalla kryetar i Lidhjes së Shkrimtarëve artistëve dhe Krijuesve shqiptarë n՞Gjermani

Gjithsesi ndjehem i privilegjuar të jem i përzgjedhuri i juaj, pikërisht në fundvitin që po e lëmë pas, për intervistim. Jam i lindur më 8. Janar 1961, në Bardh të Madh, komuna e Fushë Kosovës. Aty mora edhe mësimet e para, për të vazhduar më tej në Prishtinë ku mbarova shkollimin e mesëm dhe studimet në Fakultetin e Filologjisë, dega Letërsi dhe Gjuhë Shqipe. Që nga bankat e Shkollës Fillore fillova të merrem me krijimtari, më konkretisht në vitin 1976, m’është botuar edhe poezia e parë në revistën „Shëndeti“, dhe vazhdova pastaj bashkëpunimin edhe me revistat e asaj kohe, si në „GEP“ „Pionieri“, „Bota e Re“, „Zëri i Rinisë“, „Shkëndija“,…pa harruar edhe mediat vizuele si RTP dhe „Radio Prishtina“…! Kam botuar pesë vëllime poetike, dhe dy Antologji (njërën me kolegun Z. Neki LULAJ) me krijimet poetike të mërgatës shqiptare. Bartës i disa shpërblimeve dhe mirënjohjeve në Manifestimet e ndryshme poetike, jo vetëm në mërgatë por edhe në hapësirat tona etnike… Që nga viti 1993, jetoj e veproj me Familje në Brohl afër Bonit në Gjermani.

A.Dibrani: Emigrove sikurse shumë shqiptarë tjerë në Gjermani , kur dhe arsyet e emigrimit ?

H. Qyqalla: Ishte dhuna, konkretisht ngushtimi i hapësirës së veprimtarisë për Liri nga okupatorit serb! Dhe kujtoj që zgjodhëm shtegun më të favorshëm për të vazhduar veprimtarinë tonë, mbase kauza kombëtare është shenjtë sipas mendimit tim.

A.Dibrani: Poezia është melodi magjepse e shpirtit, e zemrës tek çdo krijues apo edhe artdashës. Kjo melodi shpreh ndjenjat ndryshe në botën e të krijuarit, që për çdo poet kanë një harmonizim ndjenja-shprehja-reflektimi dhe gërshetimi në hapësirën e fshehtësisë së saj po te ju ?

Hasan Qyqalla: Shiko, poezinë nëse nuk e ndjen në thellësinë shpirtërore, siç thoni edhe ju vet në pyetjen tuaj, ato vargje, joshëse dhe nëse nuk mishërohesh përgjithësisht me vargun, nuk arrin dot të identifikohesh si poet… kur një poet yni thotë „mos u bëj poet nëse nuk vdes për çdo varg…“! Kujtoj se jam mjaft i qartë, apo…!?

A.Dibrani: Lëvroni edhe gjinitë tjera letrare veç poezisë?

Hasan Qyqalla: Thënë të drejtën, fillimisht guximin apo vetëbesimin që kam prirje prej krijuesi, më tha Mësuesja që në ciklin e ultë Xhevahire SHAMLIU, për të cilën (mjerisht) nuk kam njohuri sot ku gjendet apo jeton, por nëse e lexon këtë intervist e përshëndes, pa harruar mbështetjen e Arsimtarëve Shefqet BËRBATOVCI (tani i ndjerë), Shaip KONJUSHA (!?), Zeqir METAJ…etj, që kur lexonin hartimet e mia, natyrisht merrja komplimente të veçanta. Dhe pikërisht nga këta Arsimtarë të mrekullueshëm, mora guximin të dal edhe në opinion, veç poezisë edhe me tregime, novela, reportazhe, skeçe,…etj! Prozën poetike e kam përzemër dhe aktualisht jam shumë i dhënë pas kësaj gjinie letrare.

pamje nga LSHAKSH

A.Dibrani:Frymëzimet tuaja, janë të bazuara në ngjarjet reale nga jeta juaj që ballafaqoheni në Gjermani larg atdheut apo pikërisht si bazë e keni atdheun tonë , Kosovën dhe trojet tona etnike?

Hasan Qyqalla: Kujtoj se „provokimet“ e para krijuesi i merr nga bota reale, ajo që e prek, e sheh, e ndjen,…pra nga përditshmëria. Por mos të harrojmë edhe kryepërsonazhët e jetës që janë Prindërit, pastaj në një moshë pak më të rritur zgjohet edhe ajo bota iluzore, ato simpatitë, ndjenjat që ke për një gocë, një mike… e kështu me radhë, për të prek e jetësuar thënien e një shkrimtari tonë të njohur, se: “ Mërgimi më shtyri ta dua më shumë Atdheun “! Pastaj është lufta e fundit me gjithë torturat e gjakun e derdhur të heronjve e dëshmorëve tonë, me në krye sakrificën e paparë ndonjëherë në historinë e njerëzimit të Familjes së Komandantit Adem JASHARI.

A.Dibrani: Pas një aktiviteti letrar në Kosovë ju ikët nga atje! Çfarë keni botuar atje dhe çfarë në Gjermani?

Hasan Qyqalla: Thënë të drejtën në Kosovë, botoja vazhdimisht nëpër revistat e asaj kohe, siç ceka edhe më lartë. Aktivitet tona kishin shtrirje kryesisht me organizimin e Orëve Letrare që organizoheshin, si në Fakultetin Filozofik, pastaj edhe nëpër Qendra të ndryshme Komunale e Bashkësi Lokale, siç njiheshim atëherë … Megjithatë, volumi im krijues ishte shumë më i gjerë! Më pas, gjendja sociale e politike aq shumë u vrazhdësua sa ishte e pamundur të hezitoje apo rrije duarkryq. Nuk vonon dhe në vitin 1979 burgoset Syla (Sylejman Qyqalla), dhe menjëherë vërehet një shfaqje alergjike e bartësve të pushtetit ndaj Fisit tonë (kuptohet gjithnjë flas me përjashtime). Nisë nga ky realitet, kujtoj se Kosova n’ato rrethana që ishte, kishte nevojë më tepër për veprimtari aktive politike të çdo forme. Krijimet e asaj periudhe kohore, më pas u dogjën (shumica) nga Lufta e fundit që vërtet ishte e dhembshme shumë për mua, kuptohet pas jetës së NJERIUT që është e pakrahasuar! Vëllimet e para mblodha dhe botova vetëm pas çlirimit të Kosovës, edhe pse shumë frymëzime e krijime i takojnë periudhës së okupimit të Kosovës sonë të dashur.

A.Dibrani: Cila është sfida për të shkruar një poezi, tregim apo shkrim tjetër?

Hasan Qyqalla: Unë kujtoj se poezia nuk është sfidë as luks për një poet që ka Dhuntin, por pa harruar se kërkohet edhe të njihesh me krijimtari, pra të lexosh shumë. Sfidë është për ata që hiqen për poet me çdo kusht, apo duan të kenë pozën prej poeti. Natyrisht që poezia ka magjinë e vet dhe sfidën për të qenë e mirëfilltë dhe e konsumuar nga konsumuesi artdashës dhe kritika…

A.Dibrani: Cila lloj e poezisë është më dominonte në opusin tuaj krijues, poezi dashurie, patriotike, sociale apo të gjitha nga pak?

Hasan Qyqalla: Cila është më dominonte, tani mund të jem jo i saktë, por e dij se përpjekja në poetikën time është të dominoj brumosja, konceptualiteti apo fabula e ngjyrosur gjithnjë, të kultivoj e ofroj art të mirëfilltë poetik. Kujtoj, i gjithë opusi im arrinë të prek të gjitha motivet... Gjithësesi kombëtarja ka vendin meritor, pra poezitë patriotike karshi epokave, rrjedhave hitorike nëpër të cilat kaloi populli ynë. Konkretisht apostrofoj thënjen e filozofit Petef: " Për dashuri e jap jetën, për Atdhe falë dashurinë"! Por nuk mbesin pas, as motivet sociale, të dashurisë,...etj. që lidhen me vet rrethanat e jetën e krijuesit, pastaj natyra, familja... Nuk do harruar edhe botën e fshehtë apo imagjinatën apo oazën frymëzuese poetike!

A.Dibrani: Cilat janë sfidat që ju ndeshni gjatë krijimtarisë ne mërgim?

Hasan Qyqalla: Thënë të drejtën mungesa e kohës…gjithnjë karshi angazhimeve, sikur më ngelet kohë e pamjaftuar t’i qasem krijimtarisë.

A.Dibrani: Mendoni se kini arritur aty ku duhet me krijimtarinë tuaj, apo kini akoma për të bërë?

Hasan Qyqalla: I knaqur asessei…, ndryshe do bëja gabimin më fatal sikur të pohoja të kundërtën. Nuk kam takuar apo lexuar ndonjëherë një krijues që është i kënaqur apo ndihet komod me atë që ka arritur. Prandaj nuk ka vend për vetëkënaqësi aspak.

A.Dibrani: A ka kritikë të mirëfilltë letrare sot në Shqipëri e Kosovë dhe si e vlerësoni ju?

Hasan Qyqalla: Kujtoj se kritikë ka pas, ka dhe do të ketë. E rëndësishme është sa i qasen vlerave, të spastrohen vlerat nga antivlerat, se vërtet është një dyndje e pa kompromis që vërshon pamëshirshëm, veçanërisht nëpër faqet elektronike. Kujtoj se bien këmbanat e fundit për artin poetik në përgjithësi.

A.Dibrani: Çfarë po shkruani aktualisht?

Hasan Qyqalla: Kam një roman në përfundim e sipër dhe një përmbledhje me tregime poetike…! Gjithsesi kam edhe dy vëllime poetike nga dy poet për redakturë e recension. Pra jam në vlugun e punës edhe këto ditë në prag të festave të fundvitit.

A.Dibrani:Ju shiheni edhe ne aktivitete të ndryshme në mesin e mërgimtareve sa jeni i knaqur me gjendjen aktuale të mërgatës, në fushën e kulturës, arsimit dhe ruajtjen e saj nga asimilimi i gjeneratës së tret në Gjermani, por edhe në shtetet perëndimore qe ka shumë mërgimtar bashkëkombës?

Hasan Qyqalla: Paraprakisht do citoja thënien e urtë: „Shpirti i një kombi është gjuha që flet“! Prandaj gjuha është e shenjtë. Ndryshe është padyshim veç pasuri edhe kulturë të rriten fëmijët me dy gjuhë apo bilingualizëm. Pikërisht kërkoj nga Prindërit, Arsimtarët dhe të gjitha asociacionet relevante, me përkrahjen edhe institucionale, që pasardhësit tonë, gjeneratat e reja të rriten me këtë paralelizëm. Andaj kërkohet një ndërlidhje e sistemuar që të ruajmë e prodhojmë fryte të shëndosha e të mirëfillta. Mërgata jonë ende është gjeneratori më produktiv në çdo segment për shtetin e Kosovës. Prandaj kërkon përkrahje e jo injorim! Është mirë të senzibilizohet kjo çështje dhe të jenë edhe vet më aktiv mërgimtarët.

A.Dibrani: Ju thatë se keni aktivitete të mirëfillta po si kryetar i LSHAKSH në Gjermani na flisni për këtë organizëm dhe rolin e saj në shtetet e Evropës të intensifikimit të kulturës shqiptare?

Hasan Qyqalla: Në këtë pyetje, fillimisht do të falënderoja paraardhësin tim Z. Martin ÇUNI, i cili meriton të veçantë në organizimin dhe funksionalizimin e LSHAKSH-së në Gjermani. Këtu do kujtoja Gjelosh Gjokajn, e parafrazoj kur thotë: „Nëse perëndimi ka një shkallë shumë më të avancuar se ne të zhvillimit, të paktën në fushën e Artit mund të bëjmë konkurrencë“! Me këtë dua të them që përmes Artit edhe arrijmë të identifikohemi me vlerat tona, të intensifikojmë kulturën dhe të shpalosim e dhurojmë thesaret tona si komb. Kishim një dyndje aktivitetesh, nisë nga Akademia përkujtimore me rastin e 30 - vjetorit të rënjes së Vllëzërvr Gërvalla e Kadri Zeka (ku arritëm të nxjerrim me mikun e kolegun Neki Lulaj edhe përmbledhjen me poezi "TRINOMI I LIRISË", për këta dëshmorë të kombit), Takimet poetiko-letrare "Azem Shkreli", "Homazh për poetin Ali Podrimja"(ku të ftuar e pjesëmarrës ishin edhe antarët e Shoqatës "Aleksandër Moisiu" nga Vjena me të cilët edhe nënshkruam Memorandum bashkëpunimi), Akademi përkujtimore për poetin "Tahir Desku"...etj. promovime autorësh e titujsh e shumë aktivitete të nduar nduarta. E kulminacionin kujtoj e arritëm me nxjerrjen e Antologjisë "NJË SHEKULL DRITË", ku përfshijmë 100 poet me 100 poezi nga krijuesit mërgimtarë gjithandej globit të shpërndarë, dhe promovimin në Tiranë e Vlorë (me kolegët Ragip Dragusha, Dibran Demaku, Sadik Krasniqi, Mentor Thaqi, Hafiz Gagica) pikërisht në vigjilje të 100 vjetorit të shpllajes së Pavarësis së Shqipërisë. Ishte përjetim, madhështore që do ngelë gjatë në kujtesën tonë

A.Dibrani:Mendimi i juaj për rolin e mërgatës karshi interesave kombëtare?

Hasan Qyqalla: Shiko, "Mërgata dhe Atdheu", janë si mishi e ashti, dhe të tilla duhet të mbesin, pavarësisht divergjencave, herë – herë të theksuara. Por mos harrojmë vitet e vështira, luftën dhe tani kohën e paqes në Kosovë, kur e dhamë tërë bagazhin intelektual, material, moral deri edhe jetën (shumë mërgimtarë). Ndërkaq sot mbushim arkën e shtetit tonë në çdo formë, nisë nga Familja e deri te Qeveritë komunale e shtetërore. Megjithatë kujtoj se interesat duhen të jenë reciproke, përkundër çalimeve që na përcjellin ende. Mërgimtarët edhe sot e ndihmojnë, afirmojn çështjen dhe kombin në mjedisin ku jetojnë e veprojnë. Edhe sot janë aktiv, bile shumë aktiv në fushën humanitare, duke ndihmuar në çdo formë të mundshme. Veçanrisht në ndihmë Familjeve të dëshmorëve, fëmijve të sëmurë...etj.

A.Dibrani: Cili është opinioni juaj për disa stafe të stacioneve televizive,mbase ka më se 30 vjet kanë një program klishe pa ndryshime progresive , madje disa spikere dhe spikerë qe 30 vjet që janë bërë monoton për shikuesin siç është rasti i RTK-së! Mos ka akoma erë korrupsioni dhe farefisni aty ?

Hasan Qyqalla: Për fat të keq ka shumë gjëra që kanë ngelë pjellë e së kaluarës. Dhe shëmtia më e madhe është kur çdo vend pas rrënimeve natyrore apo edhe luftërave e shtojnë intensitetin e punës drejt rindërtimit, progresit të gjithmbarshëm, ndërkaq politikat tona „krekosen“ me regres, përjashtuar disa segmente të pakta qeveritare. Dhe do përpiqem të justifikoj këtë me një ilustrim adekuat se “ dështimi nuk është vetëm ndëshkimi që pësojmë, por ai është gjithashtu suksesi i të tjerëve apo të gjithëve“! Nuk ka vlera, me vjen keq që e them këtë, por është e vërtet. Asgjë e re, fare hiq!

Asllan Dibrani:Një krahasim te vogël mes mediave gjermane e perëndimore në përgjithësi dhe atyre të shqiptare të Kosovës, ju lutem opinioni i juaj ?

Hasan Qyqalla: Tani sikur më shtynë të them krahasimin mes Yllit në Qiell dhe Yllit që vizatojnë fatosët ëëë!? Të lutem shumë, kaq të mëdha janë divergjencat. Asnjë emision në RTK sot nuk shfaqet që do prisja me padurim fillimin e tij… Më vjen keq që e them, përkundër se është e dhembshme por është e vërteta ky konstatim që nuk është vetëm i imi mjerisht.

Asllan Dibrani:Çfarë mendoni për politikën aktuale në Kosove e sidomos me politiken e jashtme?

Hasan Qyqalla: Politikën në Kosovë përgjithësisht e bënë UNMIK-u, ndërkaq aktorët janë njerëzit që thirren në Udhëheqjen Politike të Kosovës. Ndërkaq politika e jashtme është më tepër se dështim. Merrni e shikoni vetëm Ambasadorët e Konsujt e emëruar (me pak përjashtime, kuptohet) nëpër vendet e ndryshme perëndimore. Mbase janë kushtet më të mira „atmosferike“ që lidhjet, miqësia, interesi diktojnë emërimet diplomatike! Edhe kjo thirret në „sukses“ padyshim nga klasa jonë politike. Pastaj sistemimi i tyre nëpër Lande, sidomos në Gjermani! Diplomaia jonë e jashtme, edhe udhëtimet zyrtare i kthejnë në ekskursione. Është apatike…!!!

Asllan Dibrani: Një përshkrim të shkurtër për gjendjen politike në qytetin e Mitrovicës ? Si e shikoni reagimin diplomatik nga Serbia, qe nuk ka asnjë argument qe ta uzurpojë , ta ngushtoj dhe ta rrudhë akoma Kosovën siç veproj në të kaluarën?

Hasan Qyqalla:Të them sinqerisht, po të kisha mundësi dhe fuçi mbinatyrore, do riktheja gjithë trojet që nga fillim shekulli i XII, më duket shkruan J. Buxhovi. Prandaj Mitrovica është dështim i politikave tona dhe apetit i Serbisë (sikur edhe Kosova)! Kështu që Mitrovicën e veriut dhe komunat tjera të këtij poli verior i falëm vet. Dhe ku është utopia e politikës sonë: „Hajde flasim me Beogradin të na kthej Mitrovicën, pra lutje“!!! Përfundimisht, kujtoj se do ngel mu si „rripi i Gazës“ kjo pjesë e dhembshme e Kosovës!

Asllan Dibrani:A mund të jepni një rezyme lidhur me bisedimet Kosovë-Serbi qe po zhvillohen herë pas here . Zyrtarët e Kosovës sikur rrinë nën hijen e një fajësie apo një pabarazie me ta, kur asnjëherë Zyrtarët e Kosovës nuk i përdorin faktet, dëshmitë, argumentet historike nga paraardhësit tanë ilirët që ishin përkrah romakëve në lashtësinë e vjetërsisë, që historia tregon se serbët ishin ardhur si cergash dhe rrogëtarë në tokat tona! Si dëshmi është dëbimi nga vatrat tona, nga krahinat e Toplicës qe përfshinte një territor të madh po thuajse sa Kosova e sotme , vilajetin e Sanxhakut qe edhe sot e kësaj dite gjinden toponimet por edhe pleqtë qe e flasin shqipen ,u ndoqën nga vitet 1875 deri 1912 me dhunë ,vrasje, dëbime masive ku zyrtarët e Kosovës duhet të ngrënë edhe padi ndërkombëtare, por edhe dëmshpërblim dhe kërkim qe të kthehen shqiptarët në vatrat e veta mendimi i juaj ju lutem , po edhe politika e Shqipërisë që në te njëjtën kohë Serbia me Greqinë qe bëri gjenocid kundër Çamërisë dhe akoma nuk ka ndonjë ngritje penal nga shteti shqiptare akoma ?

Hasan Qyqalla: Unë parimisht nuk jam Historian, por kam lexuar dhe interesuar shumë, veçanërisht kur është në pyetje çështja shqiptare. Ndihmesë kam edhe gruan që ka studiuar Historinë dhe literaturën që posedojmë. Unë kujtoj: e para jemi viktimë e ish Perandorisë Osmane, e cila më në fund u thye. Por mos të harrojmë, betejat pesëshekullore, që ishin të mundimshme, të përgjakura sa krijohet bindja se çdo pëllëmbë toke e çdo gurë u la me gjak. Ashtu të lodhur dhe plandosur, po kjo Perandori e thyer e mundur keq, la Kosovën nën thundrën Serbe, Çamërinë nën thundrën Greke. Gjenocidin që ushtruan më pastaj Serbia dhe Greqia, mbi popullin tonë është e paimagjinuar, e pakapshme për trurin e njeriut. Pra, bënë pazare me Tokat Shqiptare. Këto plagë ende i ndjejmë në palcë si komb. Për të dalë tek aktualiteti i sotëm i situatës në Kosovë. Tani këtu nuk e kuptoj fare konceptin e fjalës „bisedime“! Pse „bisedime“!? Për kë „bisedime“!? Çfarë duam të arrijmë me „bisedime“ me Serbinë!? Një po e them, dhe të kujtojë mirë secili politikan: „mjerisht asnjë betejë nuk është fituar në Tavolinë me palën serbe“! E tëra bëhet për avancimin apo „larje borxhi“ ndaj Serbisë. Ndryshe pozita e favorshme në këtë “duel tavoline” i përgjigjet vetëm Serbisë, e më së paku apo fare hiq Kosovës, mbase çështja apo rezultati është nën tavolinë, dhe sa të zyrtarizohet ajo, jemi vet ata që e “pëlqyem” dhe do firmoset.

Asllan Dibrani: Mitrovica u politizua nga çarqe ndërkombëtare me ndonjë synim të ndarjes sipas akademisë serbe e ndikuara nga politika ruse, por edhe disa zyrtarë qyqar nga shqiptarët pseudopolitikaj qe nuk shohin përtej hunde, duke dhëne propozime për shkëmbim qytetesh dhe territori me Preshevën Medvegjen Bujanovcin etj me Mitrovicën qe për shqiptarët është shpirti i kombit!?...

Hasan Qyqalla: Prandaj e thash më lart, historikisht i kemi humbur betejat në Tavolinë, përball Serbisë. Dhe kjo bëhet me një prapaskenë të paparë dhe shumë perfide por të dhembshme për Kosovën. Filluan me të deleguarit e kinse dy Qeverive, dhe vazhdon menjëherë me dy Shefat e dy Qeverive. Kjo vetëm për të lehtësuar punën vetes BE, pra faktorit ndërkombëtar, që t’i hapen shtigjet Serbisë për në Unionin Evropian. Ky është kulminacioni i injorancës së klasës tonë politike, kur as “vizën” për bisedime nuk e morën nga Kuvendi ynë! Pasojat mund të jenë edhe të paparashikuara për Kosovën dhe gjithë kombin.

Asllan Dibrani: Si një intelektual i cili jeni marr kaherë me çështjen kombëtare a mund të na flisni tani diçka për pozicionin dhe rolin tonë në Ballkan dhe Evropë pasi qe vërtet ne na anashkaloj historia nga dobësitë e përçarjes tonë qe mbretëronte në principata , grupacione rajonale dhe në atë krahinore, ku armiqtë i përfituan ato mos marrëveshje dhe ngelem si komb sot akoma i ndarë dhe i coptuar në disa shtete të Ballkanit?

Hasan Qyqalla: Ne si komb mjerisht nuk kemi fare platformë unikale. Siç e thatë edhe ju më lart, kurrë populli shqiptar nuk ka qenë agresor. Gjithnjë ishim dhe ngelëm viktimë në prag të shtëpisë, mbase edhe në votrën tonë. E ku është morali i Politikës sonë kombëtare!? Ku janë Akademitë tona, (kur një Ministër Arsimi i Kosovës me meteorzmin e vet, përdhos Historinë e lavdishme kombëtare, dhe anashkalon Akademikët e Shkencëtarët për hirë të “vëllazërimit” me po ata që jo më larg se një shekull, na dhunuan, na shartuan, na vranë, …etj. e tash përpiqet t’i si nxjerrë si paqësor), që janë izoluar brenda mureve politike. Inatet mes vete i kemi në “nivelin e kërkuar”, që plotësisht gjegjësisht favorshëm u përgjigjet eksponentëve tanë. Prandaj konkludoj se nuk kemi klasë politike të përgatitur politikisht e kombëtarisht.

A.Dibrani: Përse shteti shqiptar nuk reagon ma fuqishëm kundër hordhive antishqiptare qe operojnë nëpër Shqipëri sidomos në Shqipërinë e Jugut qe popullsia janë e përkatësisë ortodokse po i nënshtrohet një presioni të fuqishëm me lloj lloj inskenimesh drejt shkombëtarizimit qe ma vonë do vërehen dëmet qe po i krijohen Shqipërisë së sotme dhe kombit shqiptar?

Hasan Qyqalla: Është kryekëput pasoj e politikave të gabuara. Këtu do lidhesha me thënien e B. Rasell të cilit i referohem tani: “Ndryshimi” është shkencor, “progresi” është etik! Besoj jam i qartë çfarë dua të them.

A.Dibrani: Perse Prifti grek Jonullatos një antishqiptare qe ushtroj terror kundër emigrantëve shqiptarë me vite te tëra sot është përfaqësues i Kishës autoqefale shqiptare në Shqipëri?

Hasan Qyqalla: Nga modestia e tepruar shpesh herë shndërrohemi në viktimë të barbarizmave…pra përjetojmë theqafjen ne prag të shtëpisë. Këtu shkelim edhe traditën edhe moralin tonë! Mjerim apo jo! Kemi harruar si duket “Doktrinën e Djallit”! Kujtoj e njohin të paktën lexuesit, apo jo…!?

A.Dibrani: E kaluam 100 vjetorin e Shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë, a ka elemente të bashkimit të shqiptarëve në një shtet te përbashkët ?

Hasan Qyqalla: Po, në këngë dhe poezi! Segmentet faktike të klasëve tona politike mjerisht, dëshmojnë të kundërtën! E para: asnjëri Kryeministër shqiptarë (që kemi aktualisht), nuk pranon të lëshoj postin që ka. Kemi një Akademik (i identifikuar si “babai i kombit”), që harron shkencën për xhelozi të sëmurë dhe merret me fjalët e lagjes të “kroi i fshatit”! Hmmm…!!! Pra, aktualisht "BASHKIMI KOMBËTAR" është farsë apo folklorizëm i llojit të vet. Mbetet të shohim, por skepticizmit tim i paraprijnë njerëzit e parasë dhe interesit personal që e vëjnë para interesit kombëtar!

Asllan Dibrani: A mendoni se shqiptarët duhet me përmirësuar atë gabim historik me krijimin e një uniteti gjithë kombëtar qe ta kemi një referendum për bashkim te këtij populli qe nuk na ndanë as gjuha as gjaku ?

Hasan Qyqalla: Mungojnë dy vullnete, dy shtylla bartëse dhe atë: e Klasës Politike dhe Akademisë të Shkencës dhe Artit… Por është fat i mire që ekziston uniteti shpirtëror e mendor të gjakut vëllazëror (përjashtua këtu grupet ekstremiste islamike të klaneve të pista)!!!

Asllan Dibrani:Si studiues i profilit tuaj na jepni mendimin dhe sipas rregullave ndërkombëtare edhe sa shtete duhet ta njohin Kosovën si shtet në vete qe ta fitoj statutin e anëtares se kombeve të bashkuara?

Hasan Qyqalla: Kujtoj që 2/3 nga numri i gjithmbarshëm i shteteve anëtare të KB-së nëse e njohin Republikën e Kosovës, atëherë e fitojmë statutin e antarit të KB-së. Mbase, këtu nuk thuhet kot se “shpresa vdes e fundit”!!!

Asllan Dibrani: T'i kthehemi edhe pak mërgatës shqiptare. Sa ka knaqësi për ju kjo gjendje aktuale e organizimit të mërgatës shqiptare.

Hasan Qyqalla: Mos harrojmë se kemi një mërgatë të mrekullueshme, e cila ishte shtylla kryesore e shtetndërtimit të Kosovës. Dhe historikisht mërgata shqiptare ka qenë kontribuese dhe ndoshta bartëse kryesore e çlirimit, deri tek investimet kapitale në të gjitha fushat e profilizimndërtimit shtetëror. Aktualisht është një “status quo”, që kujtoj kërkon këndellje sa nuk është bërë shumë vonë. Përgjegjësin e bartin Institucionet tona vendore, që kanë filluar trazimin e lidhjes së drejt për drejt. Këtu do ndalesha në punën vetëmohuese që bënë Ministri i Mërgatës, Z. Makolli, i cili kërkon edhe përkrahje më të gjerë, gjithsesi. Ndërkaq numëroj në gishtrinjë sa organizma kemi në Gjermani.

Asllan Dibrani: Përse shqiptarët në mërgim janë akoma te përçarë dhe përpiqen që në forma ideologjike të krijojnë akoma huti duke vepruar në kornizat e partive politike në Kosovë që në njëfarë mënyre janë fajtor ato parti nga Kosova që nxisin këto përçarje me Diasporën shqiptare duke i formuar si të tilla konsideroj se janë të dëmshme?

Hasan Qyqalla: E thashë edhe më lartë, nëse nuk gabohem, se gjithë përfaqësuesit e Ambasadave e Konsulatave të Kosovës deri në pastrues kanë ngjyrime politike!… Dhe të tillët janë bërë virus ndarës që mbjellin dhe huti (ndoshta me ndonjë përjashtim)! Janë edhe partitë si të tilla, të dëmshme që veprojn në shtetet e perëndimit, ku si pasojë kemi ende moskrijimin e imazhit dhe konceptit për shtetin! Bile tentativa të tilla pati dhe ende ka në LSHAKSH, në krye të të cilit jam që nga Qershori i këtij viti. Por, ne kemi identifikuar, lokalizuar dhe izoluar si raste, të tillët,! Ky është fati statutor që do i përmbahemi, mbase ARTI nuk do ketë ngjyrime politike kurrën e kurrës, sa të jam në krye të këtij asociacioni te kultit letrarë e artistik.

A.Dibrani: Po me vjen keq qe shumë pyetje t'u shtruan para kësaj të Lidhjes së Shkrimtarëve , Artistëve dhe Krijueseve Shqiptarë në Gjermani , lind edhe kjo pyetje , gjatësia e veprimtarie se këtij asociacioni, veprimtaria dhe roli i saje në kulturën shqiptare në Gjermani e ma gjerë?

Hasan Qyqalla: Veprimtaria e saj është gjashtëvjeçare nga themelimi e katërvjeçare nga zyrtarizimi, pra regjistrimi pranë Gjykatës përkatëse. Veprimtarinë e kemi jashtëzakonisht të dendur siç e dini edhe vet si anëtar i kryesisë së LSHAKSHGJ-së që jeni. Manifestimet kombëtare, promovimet dhe kultivimet e konsumimet e vlerave kemi prioritet. Numri i anëtarëve varion rreth 100 antarë aktiv. Ndërkaq bashkëpunojmë, bashkërendojmë e bashkëveprojmë me shumë Shoqata e Asociacione simotra jo vetëm në Gjermani, por edhe më gjerë si në Zvicër, Austri, Skandinavi, Beneluks, Britani, etj. Roli i këtij Asociacioni ka peshë dhe rëndësi edhe në ngritjen e kulturës dhe vlerave të mërgatës shqiptare. Shkojmë drejt një Unifikimi dhe Integrimi të përbashkët të Krijuesve Shqiptarë në Perëndim... Shpresojmë në realizimin e shpejt të këtij projekti dhe mbarëvajtjen e organizimeve të përbashkëta!

Asllan Dibrani: A mendoni se mërgata shqiptare është lënë pas dore dhe anashkaluar deri me tash ?

Hasan Qyqalla: Pikërisht aty janë çalimet e defektet e mëdha. Mërgata është përdor vetëm si “hamall” nga Qeveritë e Kosovës që nga paslufta e deri sot. E anashkaluar dhe injoruar deri n’atë masë! Vetëm tani ka filluar një frymim që shpresojmë të vazhdoj drejt faktorizimit institucional të mërgatës, me propozimin dhe përkrahjen e Ministrisë së Mërgatës, që edhe mërgata jonë të ketë së pakut 5 vende të rezervuara në Parlamentin e Kosovës… Mbetet të shpresojmë, asgjë më shumë njëherë!

Asllan Dibrani: Çfarë mendimi ndani për disa grupe ekstremiste islamike në Kosovë të prira nga ideologjitë vehabiste qe po i japin një imazh të keq Kosovës pran qarqeve ndërkombëtare, po e zbehin rrugën e zgjedhur nga populli shqiptar, drejt shteteve perëndimore dhe drejt një përforcimi të marrëdhënieve me SHBA-ës, qe ne shqiptarët duhet të jemi krenar qe një popull i vogël, ka krijuar një aleancë të fuqishme me SHBA-të, kemi krijuar një besim dhe bashkëpunim të çelikosur, por këto forca vehabiste dhe ekstremiste sikur përpiqen me i ftohur, me e vrarë dhe zbehur këtë miqësi historike me popullin amerikan si rast i veçantë ndihma për ta çliruar vendin nga okupatori serb ishte Amerika qe nuk kurseu as gjakun as kapitalin !

Hasan Qyqalla: Tani më kujtove një thënie të Nolit, kur i bëjnë pyetje të ngjashme me këtë që ju shtroni, dhe Ai tha: “Besimet fetare i kemi si dy duart, që e pastrojnë njëra tjetrën, e të dyja bashkë pastrojnë fytyrën”! Ndërkaq tragjika tek ne në Kosovë është se këto klane të zgjebosura gjejnë përkrahje (nga prapaskena, kuptohet) edhe institucionale…! Ndryshe, ata nuk do kishin hapësirë fushëveprimi. Fundja, Partia është interesi, ndërsa morali i Shtetit është Ligji!!!

Asllan Dibrani:Sipas vlerësimit tuaj shihet se ka pasoja nga kjo e keqe andaj a mundesh ti potencosh këto pasoja ne shtetet e ndryshme të Evropës qe po i përjeton populli shqiptar pamarre parasysh se në cilin besim është. Ne po cilësohemi si popull i pa kulture , islamik ka opinione te këtyre shteteve qe të na quajnë edhe terrorist duke u mbështetur në disa skandale qe u kryen nga ky sekt famëkeq për shqiptar.

Hasan Qyqalla: Po keni të drejt në konstatimin tuaj, plotësisht. Vetëm një paralele tërhiqe sot në Kosovë, dhe krahaso ndërtimet e Xhamive me ndërtimet e Shkollave! Është e tmerrshme, mbase shumë sosh janë bërë çerdhe të klerikëve e predikuesve ekstremist. Më pastaj derisa popujt e Ballkanit, përpiqeshin të falsifikonin edhe origjinën e Gjergj Kastriotit dikur,…i njëjti skenar përsëritet edhe me Nënë TEREZEN. Kur nuk ju ngeli hapësirë falsifikimi mjeranëve të Ballkanit, ngritet një predikues islamik ekstremist (bile me një titull), dhe e fyen në mënyrën më të ultë. Atëherë ku është Shteti dhe Ligji…!?

Asllan Dibrani: Hobi i juaj dhe kohën e lire si e kaloni ?

Hasan Qyqalla: Hobi kam leximin, lojën e ping-pongut, futbollin, volejbollin dhe shëtinë.

Asllan Dibrani:Për fund me mbetet te falënderoj për kohën që ndatë për këtë bisedë qe vërtet i keni prekur disa pika të nxehta për popullin shqiptar, por edhe disa pika të mykura dhe të sajuara nën harresën e kohës qe klasa politike aktuale e Kosovës dhe ajo e Shqipërisë as që donë t'i shpalos pran faktorit ndërkombëtare. Argumentet janë nga ana e jonë si popull autokton ma i lashti në Evropë që në këtë pozicion politik ta lënë pa kurrfarë dëshmie palën" serbe dhe atë greke"( si armiq të përbetuar antishqiptar) . Me mbetet ta admiroj këtë studiuese ,intelektuale dhe një veprimtar shqiptar qe aftësinë e vet e ka dëshmuar dhe e ka përqendruar në interesin e kombit të vet . Ti urojme suksese të reja në fushën e krijimtarisë qe mundet të theksohet se është nder krijuesit e rrallë qe është radhitur në rangun e te mirëve . Me mbetet ta përgëzoj ne shtyrjen e mëtutjeshme të LSHAKSH në Gjermani, pasi trungu i vetëdijes se kombit është të shkalla e intelektualëve dhe njerëzve te penës .

Hasan Qyqalla: Për fund më lejoni t’iu falënderoj për hapësirën që më krijuat të jem pikërisht i zgjedhuri juaj në këtë ndërrim motmotesh, ku shfrytëzoj nga rasti gjithë popullit shqiptarë t’ua uroj Festat e fundvitit, me dëshirën e mbretërimit të mirëkuptimit, bashkëpunimit dhe unitetit të mirëfilltë rreth kauzës së shenjtë kombëtare. Uroj e përgëzoj edhe antarësin e gjërë të Lidhjes së Shkrimtarëve, Artistëve e Krijuesve Shqiptarë në Gjermani, për besimin e dhënë, mbështetjen e tyre të pakompromis dhe kontributin e secilit veç e veç që është për çdo lëvdatë. Falenderoj edhe krijuesit gjithandej ku migrojnë e jetojnë për ndihmesën e bashkëpunimin e frytshëm gjatë vitit që lamë pas. Pra Gëzuar…Viti i Ri 2013!


Intervistoj Asllan Dibrani për rastin e festave të fundvitit 2012 Brohl Gjermani