Toleranca e Perandorise Osmane ndaj te Krishtereve dhe ortodokseve

Një nga këshillat e sulltan Mehmetit të II-të, lën birit të tij ishte “ Afroju qytetarëve mbrojtjen tënde pa kurrfarë dallimi “. Vetë Sulltan Mehmeti i II-të ishte i kujdesshëm në mbrojtjen e qytetarëve të perandorisë, pavarësisht se ishin muslimanë apo të krishterë.

Tregohet një tregim i bukur në këtë kuptim. “Banorët e ishullit Hajus i kërkuan borxhë 40 mijë dukatë një tregtari nga Gallata me emrin Francisko de ra Beriju, por meqë ky tregtar nuk arriti të marrë paratë e tij që i kishin boxhë banortë e ishullit, atëher sulltan Mehmeti i II-të mendoi që t’a kryente vetë këtë punë, duke e pasur parasysh se ky tregtar ishte qytetar i tij ndaj të cilit Perandoria Osmane e kishte për obligim të përkujdesej për mbrojtjen e tyre dhe për të drejtat e tyre. Dergoi disa anije për në ishull nën komandën e Hamza Pashës, mirëpo banorët e ishullit vranë disa nga ushtarët dhe refuzuan të nënshtrohen dhe të paguajn borgjin.

Mehmeti i II-të i tha tregtarit, de ra Berijut: “ Unë do t’a marrë përsipër që ta nzjerrë borgjin tend nga banorët e ishullit, madje do të kërkoi shumëfishim të shumës ( si dëmshpërblim) për gjakun e ushtarëve qe uvranë. “Sulltan Mehmeti i II-të nisi një flotë drejtë ishullit dhe e komandoi ushtrinë për ne ishujt e afërt, ku ishullin Ejnus e qliroi pa luftë, pastaj dy ishujt tjerë Ejmbrus dhe Samuteras. Ata shpejtonin së dorëzuari dhe hapnin dyert e tyre për osmanët që veq më kishin arritur. Atëher ishulli Hajus u detyrua t’u paguante borxhin tregëtarve gjenovezë. Mbrojtja e qytetarëve dhe e të drejtave të tyre ishte prej obligimeve të shtetit osman.

Osmanët themeluan perandorinë e tyre duke bashkuar Anadollin musliman me Ballkanin e krishterë nën sundimin e tyre, por gjithnjë duke imbrojtur të drejtat e tyre duke i lejuar të ushtronin lirshem fen e tyre dhe të jetonin sipas ligjeve të tyre fetare.

Osmanët ndoqën një tolerance fetare dhe shumë diplomatike edhe me sinjorët (vasalët) shqipatarë, të cilët i kishin pronat e tyre dhe i takonin besimit të krishterë. Shteti osman me kusht që ata të pranojnë autoritetin e tij, familjeve vasale të krishtera shqiptare si: Balshajt, Topijat, Dukagjinët, Zahariotët, Muzakajt, Zenebishtët, Arianitët, Kastriotët, Vukashinët etj.,gjegjësisht sinjorët e tyre i pranoi si legjitim duke mos kërkuar që ata t’a ndrrojnë besimin e tyre.

Në periudhën mes viteve 1346-1352, osmanët u futën në Thraki si aleatë të Jovan Kantakuzenit. Po ashtu edhe kur Bizantinët, hungarezët dhe vllehët bënin presion ndaj mbretit bullgar me 1356, osmanët i dërguan përforcime ushtarake si një aleatë ityre.

Për atë se osamët erdhën në Ballakan për të larguar dhunën që ekishte kapluar vendin, apo se ata kishin për qëllim të jenë vetëm formues të paqes dhe jo të dhunës, tregon edhe rasti kur guvernatori hungarez Janosh Huniadi dëshironte të okuponte Serbinë. Mbreti serb Gjorgje Brankoviq me nje letër të shkruar dërgon një delegacion tek Huniadi kurse një tjetër delegacion me të njejten leter e dërgon tek sulltan Mehmeti i II-të. Brankoviqi në at letër kishte shkruar: “ Nëse shteti yn bjen nën sundimin tuaj, qfarë do të ndodhë me besimin tone ortodoks??” Huniadi përgjigjet: “ Në qdo pjesë të Serbisë do të ndertoi kasha katolike dhe do t’i prishë kishat ortodokse”. Kurse Sulltan Mehmeti i II-të i përgjigjet: “ Pranë qdo xhamie do të ndertoi nganjë kishë ortodokse”. Pas kësaj përgjigjeje mbreti serb vendosë ta respektoi shtetin osman.

Një toleranc e tillë tek osmanët kuptohet se buron nga ajo frymë fetare islame që bazat ika në Kur’an dhe në synetin e Pejgamberit Alejhiselam , e që nga Sulltanët uzbatua me nje kujdes të veqantë.

Vemendje të veqantë tërheqë shkalla e lartë e mirëkuptimit dhe tolerancës që është përdorur në urdhëresat e Sulltanë Mehmetit të II-të .



“ Unë Sulltan Mehmeti bashkë me gjithë Popullin tim dhe të gjithë ata që janë në institucionet më të larta të shtetit, për at Zotë, për të dërguarin e Tijë dhe për shpatën që kam në brez, unë kam urdhëruar se : askush nuk do të prekë këta persona si në kishë apo në vendbanimet e tyre, gjithashtu qdo kushë do të qendroi në vendin evet. Me në krye madhërin e tijë dhe ministrat, askush nuk do tësulmojë kishat, mallrat dhe vet ata . Askush nga të huajtë nuk do të pengohet të vendoset në ketë vend . Ata që nuk do të kundershtojnë atë qe ësht e shkruar më sipër, do të thotë se i janë bindurë urdhërave të mia dhe do të konsiderohen se kan bër një shërbim të vyer; 28 Maj 1463.”



Kjo ishte letra nga Sulltan Mehemeti i II-të ku me anë të kësaj garantonte të drejtat e përfaqësuesve të besimeve tjera.

Historiani gjerman Franc Babinger thotë se: “Sulltan Mehmeti i II-të, përfaqësuesve të kishës ortodokse iu ka garantuar tri privilegje : Asnjë kishë nuk do të shndërrohet në xhami, askush nuk ka të drejtë të perzihet në ritualet kishtare dhe se të krishterët ortodoksë kanë të drejtë që të manifestojnë pashkët”.

Përmes këti shkrimi arrijmi të kuptojmi se Perandoria Osmane nuk kan qen Barbar dhe pushtues të egërt siq mendojnë disa, përkundrazi ishin tolerantë dhe shum të kujdesshëm ndaj Ortodoksëve dhe të Krishterëve, duke u agarantuar të gjitha të drejtat dhe lirit e besimit dhe një jet të qet dhe normale, ku lirishtë mundë të themi se nuk e kishin gjatë sundimit të prandorive tjera..

Me kaq po ijapim fundë kësaj teme deri në takimin e radhës, Eselamu Alejkum



Historian: Mujë Igrishta

Faleminderit per angazhimin e hapjes se temes !
Une di fakte te tjera , jo te thena vetem nga Gojedhena dhe Historia Shqipetare e studiuar , por gjithashtu dhe nga nje dokumentar i Huaj , mbi Shqiperine e asaj kohe, ne kohen kur zoteronte Mehmeti II dhe kur dogji e beri hi e shkrumb truallin shqiptar , kur Gjergj Kastrioti ju kundervu dhe refuzoi te rikthehej ne gadishmerine e tij .
Ju e ndieni veten Kosovar ?
Cfare do mendonit nqs neser themi se Serbia , ishte shteti qe i shpetoi Kosovaret ?
Feja Myslymane eshte IMPONUAR NE SHQIPERI.
Ju jeni kosovar dhe nuk e dini Historine e Popullit Shqipetar .
Une e kam studjuar dhe jo vetem Histori Shqipetare por dhe Historine shqipetare te pare nga te huajt .

Mund te me spjegoni PSE , ne Shqiperi ka 3 Fe ?
Pse ato Fe-ve nuk u jepet prioritet ?

Tolerance nuk quhet ajo , kur Populli per te konservuar TRADITAT , ZAKONET E VETA duhet te paguaj Taksa me teper .
Tolerance nuk quhet ajo , kur nje Populli i mohohet Gjuha dhe Memedheu .
Tolerance nuk quhet ajo , kur Djemte shkojne ne Nizam per ushtrine Turke dhe per te mbeshtetur forcerisht idete e Turkut dhe se sjellin me koken ne Shtepi , veçse te vdekur .
Tolerance nuk quhet ajo , kur Trimat e Gjergj Kastriotit , ju ripet lekura te gjalle .

Sa per Dijeni , Mehmeti i dyte , ishte Sulltani turk me i epur per te shtrire kufijte e tij , ai ne buze kishte paqe dhe neper mozaike , eshte i perfaqesuar me nje zambak te bardh, por nderkohe ne zemer kishte vetem Lufte.

Pra ju mund te na sillni shume Informacione , shume Tema , shume e shume te tjera, por fatkeqesisht HISTORINE E POPULLIT TONE E DIME NE SHQIPTARET dhe nuk Presim te na i molloisi dikush , qe ndoshta nuk e ndjene veten as deri tek Gjuha qe flet ose aq me teper Turku, Greku ose Serbi!



Do me pelqente sikur t'a zhvillonim kete teme dhe ju t'u replikonit atyre dy pyetjeve te mia !

Gjithe te mirat .

Hej njerez ndajeni mendjen asnje pushtues ,nuk sjell perparim e begati vendit
asnje pushtues nuk ka deshire qe vendi i pushtuar te perparoje
se po te perparoje do ta kete me te veshtire ta mbaje nen sundim
Te njejten gje bejne dhe DIKTATORET ...

[quote]
[/quote]

EpiKada shkruajti:Faleminderit per angazhimin e hapjes se temes !
Une di fakte te tjera , jo te thena vetem nga Gojedhena dhe Historia Shqipetare e studiuar , por gjithashtu dhe nga nje dokumentar i Huaj , mbi Shqiperine e asaj kohe, ne kohen kur zoteronte Mehmeti II dhe kur dogji e beri hi e shkrumb truallin shqiptar , kur Gjergj Kastrioti ju kundervu dhe refuzoi te rikthehej ne gadishmerine e tij .
Ju e ndieni veten Kosovar ?
Cfare do mendonit nqs neser themi se Serbia , ishte shteti qe i shpetoi Kosovaret ?
Feja Myslymane eshte IMPONUAR NE SHQIPERI.
Ju jeni kosovar dhe nuk e dini Historine e Popullit Shqipetar .
Une e kam studjuar dhe jo vetem Histori Shqipetare por dhe Historine shqipetare te pare nga te huajt .

Mund te me spjegoni PSE , ne Shqiperi ka 3 Fe ?
Pse ato Fe-ve nuk u jepet prioritet ?

Tolerance nuk quhet ajo , kur Populli per te konservuar TRADITAT , ZAKONET E VETA duhet te paguaj Taksa me teper .
Tolerance nuk quhet ajo , kur nje Populli i mohohet Gjuha dhe Memedheu .
Tolerance nuk quhet ajo , kur Djemte shkojne ne Nizam per ushtrine Turke dhe per te mbeshtetur forcerisht idete e Turkut dhe se sjellin me koken ne Shtepi , veçse te vdekur .
Tolerance nuk quhet ajo , kur Trimat e Gjergj Kastriotit , ju ripet lekura te gjalle .

Sa per Dijeni , Mehmeti i dyte , ishte Sulltani turk me i epur per te shtrire kufijte e tij , ai ne buze kishte paqe dhe neper mozaike , eshte i perfaqesuar me nje zambak te bardh, por nderkohe ne zemer kishte vetem Lufte.

Pra ju mund te na sillni shume Informacione , shume Tema , shume e shume te tjera, por fatkeqesisht HISTORINE E POPULLIT TONE E DIME NE SHQIPTARET dhe nuk Presim te na i molloisi dikush , qe ndoshta nuk e ndjene veten as deri tek Gjuha qe flet ose aq me teper Turku, Greku ose Serbi!



Do me pelqente sikur t'a zhvillonim kete teme dhe ju t'u replikonit atyre dy pyetjeve te mia !

Gjithe te mirat .

-Me falni por nuk ikeni te qarta disa koncepte me vjen mir dhe ujam mirnjohes ne komentet tuaja ngase keshtu debatojn njerzit e mencur dhe te edukuar, por te mendojm se jemi te perkryer ne cdo aspekte eshte nji gabim fatal pamar parasysh nga cila pal eshte...

-Me vjen mire qe ju e njihni historin tuaj po edhe te huajen . Por gjitha keto fakte dhe argumente qe sote shkruajn historin nga Njerez te njohur ne Shqiperi (sic jan Paskal Milo, Pellumb Cufi. Husamedin Feraj) eshum analist tjer Vec ju lutem mso me thoni se jan te shitur apo (arabo -turk) ..
Pastaj nga Kosova sic jan Historiani i njohur tash me (Muhamed Piraku hisen Rizai etj etj) gjith shkruajn se ne keto vitete e fundit dhe vecanerisht ate qe ti dhe une ekemi mesuar deri me tash ka qen Historia e sllave qe kan dasht te shtin nji urejtje mes Shqiptarve dhe historis te lavdishme te perandoris Osmane..(nese sinqerisht deshiron ta kuptosh te verteten historike Zoti na dhasht jet me te gjat dhe do te bindesh.

-Pastaj une nuk jam Kosovar por jam Shqiptare nga Ilirida e R epublikes ish jugoslave te Maqedonis ( qe ndoshta per disa nga Shiperia qe ekan mesuar historin e shtetit Komonist e ateist neve nuk ekziztojm ngase thiremi si Maqedonas qe fatkeqsisht para komonizmit ky shtet nuk ka ekziztuar..) po ate ekan dasht qarqet e ndryshme qe te na percajn ne keto vende ashtu sic edhe jemi...

-Cfare do mendonit nqs neser themi se Serbia , ishte shteti qe i shpetoi Kosovaret ?
-ketu perseri nuk ekeni te qart dhe nuk keni faj as ju po as une ngase nuk kemi jetuar ne ate koh qe te dim se cfar ka ndodh vertet... por une do tjua bej nji pyetje tjeter Amerikanet sot si konsiderohen si poshtues apo clirues ??

Njejt kan qen edhe ather Perandoria Osmane per Shqiptaret..
shiko vetem kete ..
Kjo hartë e vitit 1355 tregon se para ardhjes së Perandorisë Osmane në Ballkan, të gjitha tokat shqiptare ishin pjesë e Mbretërisë së Serbisë.

Pushtimet Çlirimtare të Perandorisë Osmane në Ballkan larguan pushtetin Serb, vendasëve (me lejen e Zotit) u mundësuan kushte të favorshme për ta kultivuar kulturën dhe i bënë udhëheqës të këtyre trevave!..

edhe shum fakte tjera do te dalin per mejdani por duhet me ba durim dhe me idhan koh Historianve qe te tregojn te verteten dhe te dal ne shesh realiteti..

Ja edhe disa argomente tjera qe flasin per Tolerancen e Osmanlive...lexoni por Pa Paragjykime..!!
“Djali i Osmanit, Murati i I vazhdoj ekspansionin agresiv të perandorisë, duke i pasuar të njëjtat politika të tolerances sikurse paraardhësit e tij; pushto dhe taksa në vend të pushto dhe konverto.” [HistoryChannel - http://www.history.com/]

“Osmanët kanë vepruar në një mënyrë tolerante, por jo për shkak të ndonji zotimi filozofik që ne do ta quajmë tolerance sot, porse për shkak të perandorisë. Ka qenë më lehtë t’i nënshtosh territoret se sa të provosh t'i konvertosh të gjithë.” [Molly Greene – Princeton University - Professor of History and Hellenic Studies. Associate Chair, Department of History. Acting Director, Program in Hellenic Studies. - http://www.princeton.edu/history/people/display_person.xml?netid=greene]

“Politika fetare e tolerancës Osmane mundësoj administrimin më të lehtë të territoreve të pushtuara. E pamundësoj rezistencën dhe eliminoj mundësinë për revolta.
NË SHUMË TREVA SUBJEKTET E KRISHTERA I MIRËPRITËN OSMANËT, DHE I KONSIDERUAN MË SHUMË SI ÇLIRIMTARË, SE SA TË SHTYPUR. DUKE PAGUAR MË PAK TAKSA OSMANËVE SE SA KANË PAGUAR TEK UDHËHEQËSIT E MËPARSHËM.“ [HistoryChannel - http://www.history.com/]


“Ky fakt e pati efektin thuajse të nji motori t’avullit, që ua mundësoj shpejtësinë e pushtimeve të Osmanëve, sidomos në Ballkan. Ata thjeshtë vazhduan përpara në shumë treva, pasi që… Po! Ata luftuan, nëse dikush u dilte përpara, ata i fituan! Dhe ata fituan.

Mirëpo, për nëse nji vend e kanë pushtuar me forcën e armatimit, ata thuajse i kanë pushtuar dy vende vetëm duke e aplikuar një kampanjë të efektshme të Relacionit me Publikun (PR)” [Heath Lowry – Princeton University - Ataturk Professor of Ottoman and Modern Turkish Studies. Professor of Near Eastern Studies. - http://www.princeton.edu/nes/people/display_person.xml?netid=ataturk]

Ja edhe disa argomente tjera qe flasin per Tolerancen e Osmanlive...lexoni por Pa Paragjykime..!!
“Djali i Osmanit, Murati i I vazhdoj ekspansionin agresiv të perandorisë, duke i pasuar të njëjtat politika të tolerances sikurse paraardhësit e tij; pushto dhe taksa në vend të pushto dhe konverto.” [HistoryChannel - http://www.history.com/]

“Osmanët kanë vepruar në një mënyrë tolerante, por jo për shkak të ndonji zotimi filozofik që ne do ta quajmë tolerance sot, porse për shkak të perandorisë. Ka qenë më lehtë t’i nënshtosh territoret se sa të provosh t'i konvertosh të gjithë.” [Molly Greene – Princeton University - Professor of History and Hellenic Studies. Associate Chair, Department of History. Acting Director, Program in Hellenic Studies. - http://www.princeton.edu/history/people/display_person.xml?netid=greene]

“Politika fetare e tolerancës Osmane mundësoj administrimin më të lehtë të territoreve të pushtuara. E pamundësoj rezistencën dhe eliminoj mundësinë për revolta.
NË SHUMË TREVA SUBJEKTET E KRISHTERA I MIRËPRITËN OSMANËT, DHE I KONSIDERUAN MË SHUMË SI ÇLIRIMTARË, SE SA TË SHTYPUR. DUKE PAGUAR MË PAK TAKSA OSMANËVE SE SA KANË PAGUAR TEK UDHËHEQËSIT E MËPARSHËM.“ [HistoryChannel - http://www.history.com/]


“Ky fakt e pati efektin thuajse të nji motori t’avullit, që ua mundësoj shpejtësinë e pushtimeve të Osmanëve, sidomos në Ballkan. Ata thjeshtë vazhduan përpara në shumë treva, pasi që… Po! Ata luftuan, nëse dikush u dilte përpara, ata i fituan! Dhe ata fituan.

Mirëpo, për nëse nji vend e kanë pushtuar me forcën e armatimit, ata thuajse i kanë pushtuar dy vende vetëm duke e aplikuar një kampanjë të efektshme të Relacionit me Publikun (PR)” [Heath Lowry – Princeton University - Ataturk Professor of Ottoman and Modern Turkish Studies. Professor of Near Eastern Studies. - http://www.princeton.edu/nes/people/display_person.xml?netid=ataturk]

Po pra, 500 vjet pushtim ajo toleranca...!

tash na ka pushtu dituria.

Eshte shuum veshtir tju bahet e qart njerzive qe nuk lexojn dhe nuk i pranojn argumentet..