Poezi per gjuhen shqipe

Naim FRASHËRI - GJUHA SHQIPE


Vëllezër shqipëtarë!
Qasuni më dëgjoni,
Sa të mundeni më parë
Gjuhën tuaj mësoni.
Pa shihni sa ësht’e mirë
S’u vjen mall’ e dëshirë?
Gra,burra, djem e vasha!
E ju plaka zë-trasha!
Mos rrini pa mësuar,
Kjo do të na nderojë,
E do të na bashkojë,
Këtë gjuhë, që flasim,
Këtë zë të këndojmë,
Gjënë tonë të qasim
Të huajn t’a dëbojmë,
Se gjuh’ e Shqipërisë
Është e Perëndisë,
Njeriu të shperndëronjë!
Gjuhën e Mëmëdheut!
Q’është e bukur’ e zonjë!

Gjuhën e Skënder - beut!
Oh! e madhe mëkatë!
Kjo punë s’ka uratë.
Ju shkëmbenjë e ju male,
Ju brinja e bregore,
Dhe ju lumënj ngadale,
Ju fusha gjelbërore.
Shqip të flisni për herë!
Fjesht’ e të papërzier!
Dielli, hëna, pylli,
Dallëndyshija, larashi,
Edhe bilbili vetë
Shqip të flasë ndë jetë!
Dhe vetë Perëndija,
Edhe Zot’ i vërtetë,
Dh’ e tërë gjithësija
Këtë gjuhë të ketë
Këtë dhe shqipëtari,
Shpirt-madhi, punë-mbari.

GJUHA SHQIPE - Ndre MJEDA (1866 - 1937)


Përmbi za që lshon bylbili,
gjuha shipe m’ shum gullon,
përmbi erë që jep zymbyli,
pa da zemrën ma ngushllon.

Ndër komb’tjera, ndër dhena tjera,
ku e shkoj jetën tash sa mot,
veç për ty m’rreh zemra e mjera,
e prej mallit derdhi lot.

Nji kto gjuhë që jam tue ndie,
janë të bukura me themel,
por prap kjo, si diell pa hije,
për mue t’ tanave iu del.

Geg’ e Toskë, Malsi jallia,
janë nji komb m’ u s’ duron,
fund e maje nji a Shqipnija,
e një gjuhë t’gjith na bashkon.

Qoft mallkue kush qet ngatrrime,
ndër kta vllazën shoq me shoq!
kush e ndan me flak’ e shkrime
ç’ ka natyra vetë përpoq!

GJUHA SHQIPE - ISMAIL KADARE (1936)


Kur në sulm hodhën turqit
Hordhitë e pambaruara,
Kështjellat e sintaksës
S’ i muar, që s’ i muar.

Në bedena poemash
Popullore mbetën
Kufoma divanesh e
Kufoma bejtesh.

Kur panë se gjuhës
S’ i hodhën dot prangat,
Lëshuan drejt saj
Gjithfarë merimangash.

Parashtesa e pjesëza
E lidhëza së prapthi
Të bukurën gjuhë
Ta bënin lesh arapi.

Në përçartje ta kthenin,
Në delir në jerm.
Shin vite të rënda,
Ishin shekuj plot helm.

Të të bënin ty, donin,
Shqipëri memece,
Por ja, erdhi Naimi,
Si yll mbi ty ecte.

Dorën e zbehtë
Mbi ballë të vuri,
Të të hiqëte zjarrllëkun
Prej të sëmuri.

Dhe vdisnin pjesëzat,
Thaheshin merimangat,
Ndriste si perlat
Poezia e madhe.

Kjo gjuhë, që provoi
Akrepët e shkretëtirës,
Ç’ do të thotë përçartje
E di, oh,e di mirë.

E di ç’ do të thotë
Kllapi, hermetizëm
Qoftë e ardhur nga Roma,
Qoftë e ardhur nga Parisi.

Kjo gjuhë martire,
Lehonë e përjetëshme,
Që lindi mes dhembjesh
Art të pavdekshëm

Gjuhës shqipe - EVA SOTIRI


E bukura, e ëmbla, e lashta gjuha ime
Më lër të të ndjej, të prehem tek ti!
Të mos i kujtoj gjithë përçudnimet,
Barbarizmat, turqizmat, përplot neveri…


Përpjekjet e përditshme si kordhë vrastare
Dua t’i lë pas, në humnerë t’i hedh
Duart që përpiqen të të kthejnë në qyqare
Ty, që shkëlqimin e Diellit përcjell.


E bukura Zonjë, në këtë botë e para,
Gjuha që me këngë bilbilash ligjëron
Kurorë e gjithë gjuhëve, mbretëreshë krenare
Nën tingujt magjikë, Parajsës më fton.


S’mbeti stuhi dhe uragan pa shpërthyer
Kundër teje, por ti je nektar që pastron.
Armiqtë i le pas, në turp të përlyer.
Madhështore, këngën e jetës këndon..


Thellë në shpirtin tënd Zoti krijoi forcën
Që gjithë barbarizmat i djeg, përcëllon.
Nëse sot përpiqen ende të damkosin
Lodhen kot se ti në botë mbretëron.


Alfabetit tënd lejomë t’i përkulem
Gjuhë e madhërishme, që s’pranon vargonj.
Ndjesë të të kërkoj kur nuk bëj sa mundem
Që frymëmarrja e fjalës mendjen të çlirojë.

Gjuhës Shqipe - Mitrush Kuteli (Dhimitër Pasko 1907 - 1966)

I

Të falem ty, o gjuhë-shkëmb,
me rrënjët thellë në shkëmbenj,
që çave qiellin kur t’ u vrënj
dhe shembe bisha e shtërpënj,
po mbete prapë:
shkrep e shtëng:
të falem, gjuhë shkrepëtim,
që shkrep në qiej e vrungullon,
me bujë pyjesh bubullon,
me gjëmë detesh uturon,
dhe je, siç ishe:
vetëtim;
të falem ty, o gjuhë - hoj,
ty, zëth i nënës - qetësi,
ty, këngë e foshnjës - kaltësi,
ty afsh’ i zemrës - dashuri -
gjithmon e ëmbël
mjaltë zgjoi.

II

Të falem ty o gjuhë e fisit tim,
siç nuk i falem asnjë perëndi -
se tempull i përjetshëm më je ti,
dhe ti mburoje nëpër mot të zi:
ti, dritë e krirtë nëpër errësi,
ti, perëndi, që nuk ke perëndim.


III

Të falem ty, o fis i vendit tim:
Ilir i lashtë, arbër i ri ...
ty, i paepur popull luftëtar,
qëndresë e fortë në luftë e zjarr;
Ty, o gjahtar i moçëm me hobe -
dhe ty, bari, me hark e me kope,
ty, bujk, me shpatë e me qe,
ty, nënë e dhemshur e grua - gur,
ju, që me shtatet ngritët mur;
ju rroni dhe rilindni përsëri;
siç lind nga trungu bisku i ri,
kur mplaken dhe vdesin perëndi ...
Ju mbrojtët e mbrojtët! gjer në varr
gjuhën e shqipes sime:
thesar

Gjuha shqipe - ASDRENI - Aleks Stavre Drenova (1872 - 1945)


Lavdi nër shekuj pash o gjuhë shqipe
Lavdi për ty që jetë merr të re,
Me tingllin tënd të kandshëm kulmin hipe
Nër shoqet sot krenare zen’ e mpreh.
Si det-i rahur valash katallane
Kur vjen shtërgata rrebtë q’ e sulmon,
Dhe ti pas aq sulmimesh prej çdo ane
Si shkëmb i fortë shekujt i qëllon.
E vdekur s’ ishe, gjuhë stërgjyshore,
Me ty gjalloj një Komb trim e krenar,
Që s’ u përkul nër kohëra mizore
Q’ armiqtë rreth e merrnin drejt barbar.
Me ty, s’ u shkruan libra, përmendore
Si pendë, pate shpatën për shkëlqim;

Me tyn’ u lintnë Fryma Ngadhënore
Q’ u shtrihtën lark në Lindje - e Perëndim!

Ti je thesari prindrit që na lanë;
Si Leka, Burri, pas dhe çdo luftar,
Nër këngë-e valle zonja hir të dhanë:
Me tyn’ u - mburr Pellasgu milënar.

Tek ty qëndron virtuti - i gjindjes sonë
Ti t’arthmen me të shkuarën bashkon,
Ti na tregon se ç’jemi përgjithmonë
Kur verb-i yt i bukur na tingllon!

Bekuar qofshin gjith ata të lumit
Që bres pas bresi gojas’ u pushoj
Të gjallë që të mbajtën; për të shumit
Që Ngjallja jote-aspak nër ment s’ u shkoj.

Si Zonjë-e madhe mbaju kryenaltë
Bej të gjëmojë zëri-i yt hyjnor,
Nër vepra fryme mendje më së naltë
T’ ia thonë Zanat këngës mi Tomorr!

KUNDËR MALLKIMIT TË GJUHËS SHQIPE - Petro Nini LUARASI (1865 - 1911)

Si shqiptarë që jemi
Shqip ne duhet të mësojmë
Dhe Zotin, të drejtë kemi,
Ne gjuhën shqipe ta lëvdojmë.

Epo ju gjuhën tonë
Doni ta humbisni fare
Dhe me mallkim e me nëmë
Shprehni ta shpini në varre.

S’më vjen rëndë nga priftërinjtë
Që s’ dinë ç’ bëjnë e ç’punojnë,
I urdhërojnë të zinjtë
Që gjuhën shqipe ta mallkojnë.

Po krye-priftërinjtë e tyre
Nëkëmbës t’ orthodoksisë
Shumë punë prej mynxyre
Bëjnë kundër Shqipërisë!

Të mallkojnë njerëzinë
Të nëmosin gjuhën tonë,
Të përçajnë Shqipërinë,
Zoti mos e pastë thënë!

Thonë s’ ditka Krishti shqip
Dhe shqip-fjalë s’ pret prej nesh,
Vetëm në gjuhën greqisht
Të dëgjon e të mban vesh!

Këto e shumë të tjera,
Që dëgjon në kishë brenda
Dhe na mallkojnë për hera
Gjuhën tonë që s’ ua k’ ënda.

S’ kanë frikë as turpërohen
Që përçmojnë Perendinë,
Po mburren edhe lëvdohen
Sepse shërbejnë Grejqinë!

Gjuhën e kemi tonë
Të vjetër dhe të vyer,
Nga Perendia ish thënë
Që ta ruajmë të çkëlqyer.

GJUHA JONË - Naim FRASHËRI (1846 - 1900)

Vëllezër Shqipëtarë,
të prekim urtësinë,
të zëm udhën e mbarë,
të ngjallim Shqipërinë.

Shqipëria ka qenë
dhe do të jetë,
po sot në ditët tona
të metë të mos ketë.

E ka nderuar Zoti
gjithënjë Shqipërinë
ish fort mirë qëmoti,
do bëhet dhe taninë.

Ajo ish koh’ e zjarrtë
dhe kish mundime tepër,
po sot pëndë dhe kartë
na duher, nuk tjetër.

O burra Shqipëtarë
të marim dituritë,
se s’ është koh’ e parë,
tani lipsetë dritë.

Të shkruajm gjuhën tonë
kombin të ndritojmë,
gjithë ç’ është e ka qenë
ngadalëzë ta mësojmë.

Pa shihni ç’gjuhë e mirë!
Sa shijë ka e hije,
ç’e bukur edh’ e lirë,
si gjuhë Perëdije.