A ka ndodhur ndonjëherë përmbytja e madhe?

A ka ndodhur ndonjëherë përmbytja e madhe?

Shpesh kemi degjuar te permendet Permbytja e Madhe ose sic njihet rendom Permbytja Biblike.

Po i referohem me kete term pasi nga njerezit e thjeshte dhe ata qe nuk kane ndonje interes te caktuar per arkeologjine dhe historine termi Permbytja Biblika perfaqeson nje ngjarje te pershkruar nga tekstet fetare si nje katastrofe qe ka goditur njerezimin dhe vete planetin tone mijera vjet me pare.

Shumekush kufizohet brenda ketij kuptimi dhe nuk e lodhin koken te mesojne qe termi Permbytja e Madhe (Biblike) eshte shume me i vjeter se bibla, madje shume shume me i vjeter.

Ne kuptimin e ngushte te fjales arkeologji, Permbytja e Madhe nuk trajtohet aspak si nje fakt real ose merret ne konsiderate thjesht pjeserisht si dicka lokale dhe me permasa shume te vogla. Po ashtu dhe gjeologjia nga ana e saj refuzon me force mundesine e nje permbytje globale te dimensioneve te permendura ne tekstet e shenjta.

Me pak fjale shkencerisht ky fenomen nuk konsiderohet i mundshem dhe ndonese zbulime te reja ne fushen e gjeologjise, fizikes, termodinamikes dhe kimise si dhe permiresimi i raporteve astronomi/paleoastronomi/gjeologji kane ndihmuar ne vertetime te faktoreve qe deri dje konsideroheshin fantazi apo thjesht teori te dyshimta, perseri ideja e nje permbytje globale konsiderohet aktualisht shkencerisht e papranueshme.

Pra ne kete kontekst une nuk besoj se kjo teme do shkonte larg nese do e trajtoja me shkencat e mesiperme. Ideja ime eshte qe per te dhene nje pamje me te qarte dhe konsideruar mundesine e ekzistences se nje permbytje ne shkallen globale rruga me e mire per momentin eshte pasqyrimi i saj nepermjet referencave ndaj miteve, legjendave dhe gojedhenave te ndryshme.

Perpara se ta shtjelloj do me duhet tju kujtoj qe shkenca eshte vazhdimisht ne progres dhe teori te vjetra po zevendesohen nga te reja per te cilat me pare mendohej se ishin te pamundura. Shpesh ne kete forum kam permendur teorine e spostimit te kores se tokes te Ch. Hapgood apo efektin e planeteve te tjera te sistemit tone diellor mbi token te Velikovskit.

Keto teori u priten me shume acarim nga komuniteti shkencor dhe autoret e tyre ndonese shkenctare me nje reputacion te padiskutuar dhe dinjitoze u denigruan dhe lane ne harrese per te ardhur ne ditet e sotme kur keto teori jo vetem po merren ne konsiderate por edhe po provohen si te sakta etj. Pra me kete dua te them qe ajo qe dime sot nuk eshte absolute dhe e nesermja mund te kete rezervuar shume surpriza te kendeshme dhe jo te tilla.

Per kete teme si fillim do perdor nje informacion qe e kam marre nga libri qe po punoj per forumin Gjurmet e Civilizimeve te Zhdukura dhe me pas do e pasuroj me materiale te tjera te cilat do me duhet ti grupoj dhe pershtas per temen


Kjo eshte pyetja qe mundon shume nga arkeologet dhe historianet kur ndeshen me mitet e ndryshme ne pothuajse gjithe kulturat e lashta te botes dhe sidomos ne ato indigjenet apo aborigjenet e cilat i kane mbijetuar 'ndotjes' nga kontakti me njeriun modern.

Dhe pikepyetja tjeter e madhe qendron ne faktin qe keto mite, legjenda dhe gojedhen ngjajne kaq shume me njera tjetren ndonese vendet apo kulturat te cilat i perkasin jane shume larg njera tjetres dhe skane patur fare kontakte me njera tjetren.

Ne disa nga mitet me te fuqishme dhe te qendrueshme qe kemi trasheguar nga kohet e lashta, specia jone duket se ka perftuar nje kujtese konfuze por rezonante mbi katastrofa te temerrshme globale.

Nga vijne keto mite?

Pse, ndonese ato rrjedhin nga kultura te palidhura me njera tjetren, jane historite kaq te ngjashme? Pse ato jane te veshura me nje simbolizem kaq te perbashket? Dhe pse ato shpesh ndajne kaq shume te njejtet personazhe dhe subjekt? Nese ato jane ne fakt nje kujtese atehere pse nuk ka te dhena historike per nje fatkeqesi ne rang planetar te cilat ato duket se i referohen?

A eshte e mundur qe vete mitet te jene te dhena historike? A eshte e mundur qe keto histori te pavdekshme dhe finoke, te krijuara nga gjeni anonime, te jene ne fakt nje mjet i perdorur per te rregjistruar nje informacion te tille dhe ta kalojne ate nga koha perpara se te fillonte historia?

Sa larg dhe sa gjeresisht shtrihet miti i njerezimit mbi permbytjen e madhe? Shume. Mbi 500 legjenda permbytjesh njihen sot ne bote dhe sipas nje studimi te specialistit Dr Richard Andree u konkludua se 86 prej tyre (20 Aziatike, 3 Europiane, 7 Afrikane, 46 Amerikane dhe 10 Australiane dhe te Pacifikut) jane komplet te pavarura nga legjendat tradicionale te permbytjes ne rrefenjat e Mesapotamise dhe ato Cifute.

DHE ARKA LUNDROI MBI MAJEN E UJRAVE

Ne Sumerine e Lashte ishte nje mbret i cili kerkonte perjetesine. Emri i tij ishte Gilgamesh. Ne kemi njohuri per perpjekjet e tij pasi mitet dhe traditat e Mesapotamise kane mbijetuar te gdhendura ne shkrimin kuneiform mbi tabela argjili te pjekur. Me mijera nga keto tabela disa prej te cilave datojne ne fillim te mijevjecarit te trete p.e.s. jane nxjerre gjate germimeve ne reren e Irakut modern.

Ato transmetojne nje pikture unike te nje kulture te zhdukur dhe na kujtojne ne se edhe ne ato dite kaq te lashta njeriu filloi te ruante kujtimet e kohes qe i perkisnin nje periudhe edhe me te lashte – kohe kur ata u ndane nga nje interval i nje permbytje te madhe dhe te frikshme:

Do i deklaroj botes veprat e Gilgamesh. Ky ka qene njeriu i cili dinte cdo gje; ky ka qene mbreti i cili njihte te gjitha vendet e botes. Ai ishte i urte, ai pa misteret dhe dinte gjerat sekrete, ai solli tek ne nje rrefenjen e diteve perpara permbytjes. Ai shkoi ne nje kalvar te gjate, ishte i lodhur, i rraskapitur nga puna dhe kur u kthye pushoi dhe gdhendi ne gur te gjithe historine.

Historia qe solli Gilgamesh ju tha atij nga nje fare Utnapishtim, nje mbret i cili kishte mbreteruar mijera vjet me pare dhe qe i kishte mbijetuar permbytjes se madhe dhe qe ishte shperblyer me dhuraten e pavdeksise pasi ai kishte ruajtur faren e njerezimit dhe te gjithe gjallesave.

Ka qene kohe me pare, shume kohe me pare, tha Utnapishtim, kur zotat jetonin ne toke: Anu, zoti i Kupes Qiellore, Enlil, zbatuesi i vendimeve hyjnore, Ishtar, perendesha e luftes dhe e dashurise seksuale dhe Ea, zoti i ujrave, miku natyral dhe mbrojtes i njeriut.

Ne ato dite bota gelonte, njerezit shumoheshin, bota pelliste si nje buall i eger dhe zoti i madh zgjohej nga gerthitjet. Enlil i degjoi zhurmat dhe ju drejtua zotave ne keshill, ‘Kjo potere e njerezimit eshte e patolerueshme dhe gjumi eshte i pamundur per shkak te babelit.’ Ne kete menyre zotat rane dakort qe te zhduknin njerezimin.

Por Ea pati meshire per Utnapishtim. Duke folur nepermjet murit te kallamte te shtepise se mbretit ai i tha atij per katastrofen qe do vinte dhe e mesoi si te ndertonte nje anije ne te cilen ai dhe familja e tij mund te mbijetonte:

Prish shtepine dhe nderto nje anije, braktis pronat dhe shiko per jeten, perbuz te mirat materiale dhe shpeto shpirtin tend... Prish shtepine tende te them dhe nderto nje anije me permasat dhe ne proporcion me te – gjeresine e saj dhe lartesine ne harmoni te plote. Merr ne bord farat e cdo gjallese.

Brenda nje kohe rekord Utnapishtim ndertoi anijes si ju urdherua. ‘Ngarkova ne te cdo gje qe kisha,’ tha ai, ‘e ngarkova ate me faren e cdo gjallese’:

Vendosa ne bord te gjithe miqte dhe sojin tim, ngarkova ne bord bageti, kafshe te egra nga natyra e gjalle, te gjithe llojet e zejtareve... Koha kishte mbaruar. Kur doli drita e pare e agimit u shfaq nje re e zeze ne mes te qiellit; gjemoi nga ku kaleronte Adad, zoti i stuhise... Nje shtangie deshperuese u ngrit ne qiell kur zoti i stuhise shnderroi driten e dites ne nje erresire te frikshme, kur ai e goditi token me nje kupe...

Diten e pare furtuna fryu me ashpersi dhe solli permbytjen... Asnjeri nuk mund te shikonte tjetrin. As njerezit nuk mund te dalloheshin nga qielli. Edhe vete perendite ishin te friksuara nga permbytja. Ato u terhoqen, ato u ngjiten lart ne qiell tek Anu dhe u kruspullosen neper qoshe. Zotat u struken si qen pazot ndersa Ishtar vajtoi duke vikatur me ze te larte, ‘A nuk i kam lindur une keta njerez qe te ngop detrat me trupat e tyre si te ishin peshq?’

Nderkohe, vazhdon Utnapishtim:

Per gjashte dite e gjashte nete fryu era, rrekete dhe stuhia dhe permbytja pushtoi boten, stuhia dhe permbytja u terbuan si ushtri armike. Kur agoi dita e shtate stuhia u qetesua nga jugu, deti u qetesua dhe permbytja rreshti. Pashe ne faqe te dheut dhe nuk pipetinte asgje. Siperfaqja e detit shtrihej nga te gjitha anet. I gjithe njerezimi ishte kthyer ne balte... Hapa kapakun e hambarit te anijes dhe drita ra mbi fytyren time.

Me pas u perkula dhe u ula ne gjunje ndersa lotet me pershkuan faqet pasi nga te gjitha anet pashe vetem uje... Ne distance, katermbedhjete lega larg dallohej nje mal dhe anija ndaloi aty; mbi malin e Nisir anija ngeci shpejt dhe nuk levizi me... Kur agoi dita e shtate mora nje pellumb dhe e leshova. Ai fluturoi larg por nuk gjeti asnje vend ku te ndalonte dhe u kthye mbrapsht. Me pas leshova nje turtull qe fluturoi larg por nuk gjeti asnje vend ku te ndalonte dhe u kthye mbrapsht. Me pas leshova nje korb, ai pa qe ujrat kishin rene, hengri, fluturoi perreth dhe nuk u kthye mbrapsht.

Utnapishtim e kuptoi qe tashme ishte parrezik te zbarkonte:

Hodha pak pije alkolike mbi majen e malit... Grumbullova dru dhe kallama dhe keder dhe mërsine... Kur perendite nuhaten eren e embel ata u mblodhen si miza perreth sakrifices...’

Keto tekste nuk jane aspak te vetmet qe na kane ardhur nga toka e lashte e Sumerise. Ne tabelat e tjera – disa pothuajse 5 mije vjecare, disa 3 mije vjecare – ‘figura Noah’ e Utnapishtim njihet me emra te ndryshem si Zisudra, Xisuthros ose Atrahasis. Por edhe me keto emra ai njihet menjehere si karakteri patriarkal i paralajmeruar nga e njejta perendi e meshirshme e cila drejton te njejten permbytje universale ne te njejten arke/anije pasardhesit e te ciles ripopullojne boten.

Ka shume ngjashmeri te dukshme midis mitit te permbytjes te Mesapotamise me historine e famshme biblike te Noahs dhe permbytjes. Studiuesit debatojne pambarimisht mbi natyren e ketyre ngjashmerive. Por ajo qe ka rendesi me te vertete eshte qe ne cdo sfere influence ruhet e njejta tradite solemne – tradite e cila na thote me nje gjuhe grafike per nje katastrofe globale dhe per nje zhdukje pothuajse totale te njerezimit.

AMERIKA QENDRORE

Mesazhi identik u ruajt dhe ne Luginen e Meksikes, shume larg ne anen tjeter te botes nga Mali Ararat dhe Nisiri. Aty te izoluar nga ana kulturore dhe gjeografikisht nga influenca Judeo-Kristiane, shume epoka perpara ardhjes se Spanjolleve, jane treguar histori per permbytjen e madhe. Sic duhet ti kujtohet lexuesit nga Pjesa e III, besohej se kjo permbytje kishte perfshire gjithe faqen e dheut ne fund te Diellit te Katert: ‘Shkaterrimi erdhi ne formen e shiut me rrebesh dhe permbytje. Malet u zhduken dhe njerzit u transformuan ne peshq...’

Sipas mitologjise Azteke vetem dy qenie njerezore mbijetuan: nje burre, Coxcoxtli dhe gruaja e tij Xochiquetzal te cilet ishin paralajmeruar per kataklizmen nga nje perendi. Ata iken ne arrati me nje anije te madhe te cilen ishin instruktuar ta ndertonin dhe ndaluan ne majen e nje mali te larte. Aty ata zbriten dhe me pas linden shume femije te cilet ishin pagoje deri sa nje pellumb ne maje te nje peme ju dha atyre dhuraten e gjuheve. Keto gjuhe ndryshonin kaq shume sa femijet nuk mund te kuptonin njeri tjetrin.

Nje tradite e afert Amerikano Qendrore, ajo e Mechoacanesecs, eshte edhe me e ngjashme me historine qe kemi ne Librin e Gjenezes dhe burimet e Mesapotamise. Sipas kesaj tradite perendia Tezcatlipoca e vendosur te shkaterronte njerezimin me nje permbytje duke shpetuar vetem nje fare Tezpi i cili hipi ne nje varke te madh sebashku me gruan e tij, femijet e tij dhe nje numer te madh kafshesh dhe zogjsh si dhe nje sasi te madhe dritherash dhe farerash, ruajtja e te cilave ishte thelbesore per ekzistencen e metejshme te rraces njerezore.

Anija ndaloi me majen e dukshme te nje mali mbasi Tezcatlipoca kishe vendosur qe ujrat e permbytjes te uleshin. Me deshiren per te mesuar nese ishte apo jo e sigurt qe te zbriste nga anija, Tezpi leshoi nje hute e cila u ushqye me kufomat me te cilat ishte mbushur toka dhe nuk u kthye mbrapsht. Me pas njeriu leshoi zogj te tjere nga te cilet vetem kolibri u kthye me nje dege ne sqepin e tij. Me kete shenje te qarte qe me ne fund toka kishte dale mbi uje Tezpi dhe familja e tij zbriten nga arka, u shumuan dhe ripopulluan token.

Memorie te nje permbytje te temerrshme si rezultat i nje pakenaqesie hyjnore jane te ruajtura po ashtu dhe ne Popol Vuh. Sipas ketij teksti arkaik, Zoti i Madh vendosi te krijonte njerezimin menjehere mbas fillimit te kohes. Ishte nje eksperiment dhe ai filloi me ‘figura te krijuara prej drurit te cilat dukeshin si njerez dhe flisnin si njerez’. Keto krijesa u treguan mosmirenjohese dhe e harruan Krijuesin e tyre’:

Dhe keshtu nje permbytje erdhi nga Zemra e Qiellit; nje permbytje e madhe u krijua dhe qe ra mbi koken e krijesave prej druri... Nje rreshire e rende ra nga qielli... faqja e dheut u erresua dhe nje shi i zi filloi te binte dite e nate... Figurat prej druri u asgjesuan, shkaterruan, thyen dhe vrane.’

Sidoqofte jo te gjithe u zhduken. Si Azteket dhe Mechoacanesecs, Majat e Jukatanit dhe te Guatemales besonin se nje personazh si Noah dhe gruaja e tij ‘Babai i Madh dhe Nena e Madhe’ i mbijetuan permbytjes per te populluar toka te reja duke u bere keshtu paraardhesit e gjeneratave njerezore qe pasuan.