Jo gjithmonë e përzënë Evën nga parajsa

Valeria Dedaj

“Carmina Burana” ishte muzikali që për tri net erdhi në skenën e Teatrit të Operës dhe Baletit. E rikonceptuar në skenografi dhe kostume, sipas pretendimeve të koreografit Arian Sukniqi i cili ka marrë përsipër edhe realizimin total të shfaqjes me trupën e baletit dhe disa pak vokale solistësh.

Në 1 orë e 10 minuta, skena ishte e zhytur në blu, e hera herës thyhej nga e kuqja dhe e bardha ose binte në terr. Objektet bazë në skenë, një palë letra bixhozi në përmasën e trupit të balerinit, shndërrohen në rrjedhën e historisë. Ato bëhen ndërtesë misterioze e fatit në lartësinë e të cilës rendin dy protagonistë që akoma nuk e kanë gjetur dashurinë mes tyre.

Në sfond është zëri koral, që diku-diku dominohet nga vokalet e solistëve që këndojnë latinisht dhe muzika pagane e ngarkon atmosferën me emocion ndërkohë që në skenë vazhdon veprimi koreografik. Kërkimi i dy të dashuruarve bie në një pëlhurë merimange. Djali (balerini Erald Zela) kërkon të mirën në mes të së keqes, ndërsa vajza (soliste Isida Mollaymeri) me një plastikë elegante e tejet të zhdërvjellët, – kjo edhe për shkak të kostumit që imitonte lakuriqësinë femërore – duhet ta ndihmojë për ta bërë dallimin mes këtyre forcave sa të natyrës aq edhe të njeriut. Pavarësisht se kjo Evë që i vjen në ndihmë këtij farë Adami fillimisht shfaqet si fat i pasigurtë në një lojë kumari.

Koreografi Sukniqi i afrohet dhe i largohet njëkohësisht motivit biblik jo thjesht me një fund të lumtur. Sukniqi e mban marrëdhënien e dy njerëzve nën survejimin e fatit, por pa pasur nevojë për konsumin e një mëkati për dije. Eva këtë herë nuk e vjedh dijen por e ofron atë, ia ofron Adamit për të dalluar të mirën nga e keqja, për të njohur dashurinë mes tyre pasi kanë kapërcyer mjaft vështirësi.

“Carmina Burana” e kompozitorit gjerman Carl Orff, shkruar më 1936, për herë të parë u shfaq premierë në TOB në vitin 2008 nga Arian Sukniqi. Ky rikthim vjen si një refleksion i koreografit në këto vite. Trupa Kombëtare e Baletit i bëri me këtë vepër edhe një homazh mjeshtrit të madh Agron Aliaj që u nda nga jeta më 17 maj. Homazh që ia bën edhe primabalerina e “Carmina Burana”-ës, Isida Mollaymeri në këtë intervistë për “Shekullin” për rolin e saj të parë të plotë.



Isida, si e fituat këtë rol të parë të plot si primabalerina?

Është i hershëm bashkëpunimi mes meje dhe koreografit Arian Sukniqi, që rrjedh që prej kohës kur kam qenë në Shkollën e Baletit. Profesori më njeh artistikisht dhe pothuajse në të gjitha pjesët që ai ka vënë unë kam pasur role solo, por tani e pa të arsyeshme që unë të isha protagoniste te “Carmina Burana”.



Është pak kompleks raporti që ka personazhi juaj me fatin. Ju si e ndjeni?

Roli im është që unë të jem pjesa e keqe e fatit, sepse unë jam e dënuar që të jem pjesë e një kazinoje dhe t’i bie në letrat e bixhozit një njeriu që kërkon fat. Por pavarësisht kësaj, personazhi im është pjesa më e bukur e këtij kërkimi. Në çdo vend që djaloshi hyn për të kërkuar fatin unë jam njeriu më i pastër. Kudo që ai kërkon unë jam rrota e tij e fatit, e bëj atë njeri që të ndihet i lumtur dhe i pastër duke e parë jetën me pozitivitet.



E sertë dhe e ëmbël njëkohësisht, këmbimi i dy gjendjeve duhet të jetë i ndërlikuar?

Interpretimi i personazhit tim pikërisht këtu e ka vështirësinë, diku duhet të jetë e dashur, e diku e sertë, njëherë të tregojë pastërtinë e shpirtit dhe njëherë tjetër të tregojë të keqen kur përballet me djallin. Qëllimi ishte që personazhin kryesor të njihte botën nëpërmjet meje, të kuptonte se cila ishte e mira dhe cila keqja, ose ku qëndronte djalli.



E ndërkohë ju duhet të kërcenit me të dy balerinë në role të ndryshme.

Erald Zela ishte partneri kryesor që kërkonte rrotën e fatit dhe Sokol Zhugri ishte një kumarxhi, por puna ime me ta ka qenë shumë e mirë sepse gjithë kohës jemi shkrirë në role, madje jo vetëm ne por edhe orkestra, kori dhe këngëtarët, të gjithë së bashku kemi punuar shumë.



Roli juaj kërkon angazhim në skenë që duhet të jetë i mundshëm. Të paktën spektatori këtë mendon kur ju sheh të ngjiteni në lartësi nëpër rrjetën e merimangës.

Në të gjithë baletin kacavjerrja në atë pëlhurë merimange është nga pjesët më të vështira, sepse duhet të jesh e fokusuar tek rrjeta për t’u mbajtur me një dorë dhe njëkohësisht të kërcesh. Por të përballesh për herë të parë me fobinë tënde qenka vërtet një emocion shumë i bukur. Prandaj gjithmonë kur më jepet mundësia, dua të realizoj gjithçka, sepse mendoj se në jetë asgjë nuk është e pamundur.



Fobinë nga lartësia e përballët madje edhe krejt “lakuriq”. Kostum shumë intrigues.

Ishte zgjedhja e kostumografit Arlind Halili që unë të tregoja lakuriqësinë sepse njeriu kur lind është lakuriq, por në momentin që vesh rroba fillon t’i hyjë ambicia edhe sepse fillon të ndiejë papastërtitë që njerëzit kanë në shpirt. Kostumografi e konceptonte në këtë mënyrë, dhe për këtë kostumi ka qenë i pikturuar vetëm që unë të dukesha lakuriq.

“Carmina Burana” mbyllet me martesën e personazheve pasi kanë mposhtur djallin. Ky ka qenë konceptimi i koreografit. Shpesh jemi mësuar që në shumicën e rasteve mbizotëron e keqja, por në këtë vepër ajo që mposht të keqen është e mira. Mua më lumturon kjo lëvizje e figurës së personazhit tim që ishte një pjesë e keqe e fatit, por që gjithçka e shndërron në mirësi.



Publiku ju duartrokiti gjatë në fund. Ju e ndjeni praninë e tij gjatë shfaqjes?

Ka qenë e vetmja herë që unë isha komplet e koncentruar tek ajo çfarë duhet të bëja. Nuk kam parë asgjë se ishte në sallë.



Cilën nga tri netët do të veçonit për shkallën e vështirësisë?

Natën e parë isha jashtëzakonisht shumë e vrarë shpirtërisht, sepse në drekë i kishim bërë homazhet e fundit profesor Agron Aliajt, pavarësisht se kisha fatin që do ta ëndërronte çdo solist i TOB-it, për t’i dhënë lamtumirën baletmaestrit nëpërmjet interpretimit në skenë. E kujtoj si tani kur më thoshte: “Moj vajzë, moj vajzë, ti duhet të kërcesh vetëm role të para.”



Mund të përmendi momentet kryesore të punës me baletmaestrin?

Kam kërcyer me profesorin qysh në klasën e tetë në “Liqenin e Mjellmave”, ku më besoi rolin kryesor, dhe më vonë do të merrja çdo pjesë të mirë prej tij. Tek “Halili dhe Hajria” isha arabja. Me të mbaruar vitin e katër, profesori ka realizuar një recital me baletet më të vështira klasike e kontemporane që unë të rritesha më tepër profesionalisht dhe artistikisht. Bashkëpunimi ynë i fundit ka qenë tek “Zhizel” me rolin e Mirtës, mbretëresha e filizave. Por ai përveçse koreograf, ishte një njeri që të mbushte vetëm me energji pozitive.

Falë tij kam arritur të kuptoj se një artist nuk është asnjëherë i realizuar.