Batiku,pelhura perrallore e Indonezise

Batiku eshte shume i mocem,e megjithate nuk i ka ikur koha.E veshin njerez te seres mbreterore neper pritje luksoze,e veshin edhe tregetaret ne pazar.Eshte i bukur,me ngjyra te ylberta e larmi te pafundme.Por,cfare eshte Batiku?Si behet?Ku lindi?Dhe,si perdoret sot?
Batiku eshte nje pelhure me histori te lashte.Motivet e tij realizohen me ane te nje teknike te vecante qe perdor lende te papershkueshme nga boja.Sot Batiku eshte bere pjese e pandare e jetes dhe e kultures indoneziane.Pelhura te ngjashme i gjen anekend botes.

Bashkejetese e bojes me dyllin



Batiku behet me nje vegel te vogel bakri te mbushur me dylle te shkrire,me te cilen vizatohet me dore ne pelhure nje motiv i nderlikuar.Pasi thahet dylli,copa ngjyhet.Pjeset me dylle ruajne ngjyren e tyre natyrale,ngaqe nuk deperton boja.Procesi perseritet shpesh duke perdorur ngjyra te ndryshme per te krijuar modele te gjalla.
Ne mes te shekullit te 19-te,mjeshtrat e Batikut perdornin stampa bakri per aplikimin e dyllit.Kjo metode ishte me e shpejte se te punoje me nje vegel qe mbahej ne dore dhe,fale saj,mund te beheshin pelhura identike.Gjate shekullit te 20-te,fabrikat filluan t'i vinin motivet mbi tekstil me metoden e kallepit.Mund te gjesh ende Batik te bere me dore.Megjithate,tani tregun e ka pushtuar Batiku industrial.
Per Batikun zakonisht perdoret basme ose mendafsh.Bojerat prodhohen nga gjethet,druri,levoret dhe ereza te zones,por perdoren edhe bojera sintetike.Para se te futej ne perdorim dylli,motivet beheshin me brume zarzavatesh,me dhjamera shtazore,e madje edhe me balte.Ne ditet e sotme,ne te shumten e rasteve perdoret dylle sintetik.Sidoqofte,ende perdoret nje perzierje parafine dhe dylli bletesh.

Histori e mocme,e ardhme e ndritur



Kurrkush nuk e di me saktesi se kur dhe ku u be batiku per here te pare.Ne Kine,disa copeza batiku datojne qe nga shekulli i 6-te i e.s.Mbetet ende e mjegullt se kur hyri kjo teknike ne Indonezi,por ka deshmi se aty nga shekulli i 17-te ky shtet importonte dhe eksportonte batik.
Dekadat e fundit,batiku ka fituar edhe me shume fame dhe eshte bere simbol i identitetit kombetar te Indonezise.Ne vitin 2009,UNESCO njohu historine e gjate te batikut ne Indonezi e ndikimin e tij ne kulturen vendese,prandaj e renditi ate ne listen e ''Trashegimise kulturore shpirterore e njerezimit''.

Petkat prej batiku



Ka menyra tradicionale te veshjes,palosjes dhe berjes se batikut ne varesi te bindjeve dhe te bestytnive te zones.Shume provinca te Indonezise kane ngjyrat dhe motivet e tyre karakteristike per batikun.Per shembull,batiku nga bregu verior i Javes,eshte me ngjyra te ndezura,shpesh me modele lulesh,zogjsh dhe kafshesh.Kurse batiku nga Java Qendrore zakonisht ka me pak larmi ngjyrash dhe motivet pergjithesisht jane figura gjeometrike.Njihen rreth 3.000 modele batikesh.



Nje veshje tradicionale e bere me batik eshte selendangu,nje shall qe grate e hedhin ne sup dhe shpesh e perdorin per te mbajtur foshnjen ose gjerat e blera ne pazar.Gjithashtu,me te mbulohet koka ne nje dite zhegu.

Mbajtja e foshnjes me selendang

Si pjese te veshjes se tyre tradicionale burrat mbajne ne koke nje iket kepala.Kjo behet duke lidhur si callme rreth kokes nje cope batiku katrore.Zakonisht,ajo konsiderohet si nje veshje formale per ceremoni.

Iket kepala

Nje tjeter veshje e famshme e bere me batik eshte sarongu,nje cope drejtkendeshe qe mbeshtillet rreth trupit.Ne disa raste,dy anet e basmes qepen duke krijuar nje si tub.Sarongu tipik mbeshtillet rreth kembeve,kapet ne bel dhe ngjan si fund i derdhur.Ate e veshin si burrat,edhe grate.

Sarongu

Batiku perdoret gati per cdo lloj veshjeje,qe nga pantallonat e perditshme e deri te fustanet magjepsese.Por jo vetem kaq.Ai perdoret edhe per piktura,zbukurime muri,mbulesa tryezash,mbulesa krevati e keshtu me radhe.Turistet qe gjezdisin neper nje treg indonezian mund te gjejne canta,sandale,abazhure,e madje veshje laptopi me stil batiku.Larmia e tij nuk njeh kufij.Pelhure vertete perrallore.

(Shkelba-U.E.)