Drita Pelingu

Drita Pelingu lindur në qytetin e Vlorës në vitin 1926, filloi punën si aktore profesioniste në Teatrin Kombëtar në vitin 1946. Disa nga komeditë dhe dramat e para ku ajo ka interpretuar në teatrin shqiptar. "Rëshqitja", "Arturo Ui", "I çuditëshmi", "Zonja e Bujtinës", "Gratë gazmore të Uindsorit", "Artani", etj.
Në kinematografi ajo u shfaq fillimisht me një rol të vogël tek "Tana" (1958), e më pas tek "Njeriu me top", "Kur hidheshin themelet", ku interpreton rolin e Budës, "Vajzat me kordele të kuqe", "Radiostacioni", "Përtej mureve të gurta", "Fjalë pa fund", "Shpresa", etj.
Ajo ka luajtur mbi 120 roleve në teatër dhe kinematografi. Mban titullin "Artiste e Merituar" që nga vitit '86, ndërsa në vitin '96 ështe fituese e çmimit kombetar "Ismail Qemali (çmimi)". Me titullin e lartë "Mjeshtre e Madhe e Punës", akorduar nga Presidenti i Republikës ajo u nderua pesë vjet të shkuara.

Më shumë
Drita Pelingu
Në atë tre dhjetor të 83 viteve të shkuara, në vilën e një familjeje të madhe vlonjate njerëzish të arsimuar jashtë, lindi një vajzë. Do ta pagëzonin Dritë foshnjën që ndriçoi kështjellën e shkëputur nga realiteti i asaj kohe, po askush nuk e dinte se sapo kishte lindur një princeshë për artin shqiptar". Kështu fillon rrëfimi për jetën e Drita Pelinkut, në një katalog plot fotografi që iu "dhurua" dje nga Arkivi Qendror Shtetëror i Filmit, në një aktivitet të mbajtur në Teatrin Kombëtar. është një rrugëtim imazhesh që nisin nga fëmijëria, rinia, hapat e parë në art, rolet më të spikatura në teatër dhe kinematografi. Miq, artistë, aktorë, studentë të saj, kolegë me të cilët ajo ka punuar për një jetë të tërë. Kjo qe dhurata për aktoren për 7-8 Mars. Fotografitë që nga fëmijëria e deri më sot janë të një cilësie të lartë, e për këtë është kujdesur Flori Slatina, nëndrejtor i AQSHF-së, i cili e ka përgatitur për botim katalogun. Në këtë katalog, veç fotografive familjare të shkrepura në vogëli, ka rrëfime të sajat. Kësisoj, teksa shfletojmë këtë album të këndshëm, gjejmë një tjetër rrëfim të sajin, e pikërisht për familjen. "Isha e lumtur në një familje prej 20 vetash, ku babai ishte me arsim të lartë, i diplomuar në Selanik dhe në Turqi, dy gjyshërit po ashtu, ku lulëzonte tregtia e tyre, që sillte një gjendje shumë të mirë ekonomike dhe ne më të vegjëlve nuk na mungonte asgjë. As lodrat, as argëtimet, as verimet në vilën e bukur të plazhit të vjetër, apo në shtëpinë prej druri midis Llogarasë, as biçikleta ime e vogël që e pëlqeja aq shumë", - rrëfen ajo në këtë katalog. Më tej shprehet se "këto kujtime janë të hershme, sepse ato të kohës së diktaturës kur u rrëmbyen pasuritë, janë të dhimbshme e nuk dua t'i kujtoj".

Thirrjet e fëmijërisë
“Unë kam lindur në qytetin e bukur të Vlorës... Nëna ma vuri emrin Dritë, sepse shpresonte se kjo fjalë do t’i sillte mbarësi me lindjen e një djali, pas tre vajzave”. Kështu e nis rrëfimin për jetën e saj aktorja e magjishme e skenës dhe kinemasë, Drita Pelingu. Fëmijëria është një argument i pëlqyer për aktoren e cila e kujton këtë kohë me nostalgji. Ajo tregon se ishte e lumtur në një familje prej 20 vetash, ku babai ishte me arsim të lartë, i diplomuar në Turqi dhe Selanik, se ishin tregtarë të pasur dhe në shtëpi nuk mungonte asgjë, duke filluar nga lodrat e argëtimet, për të përfunduar tek verimet në vilën e bukur të plazhit të vjetër apo shtëpinë prej druri, midis pishave të Llogorasë. Asgjë nuk do ta ndalte rrjedhën e lumtur në familjen, sikur ajo të mos kishte marrë vendimin që në një ditë të bukur, të regjistrohej për t’u bërë aktore teatri. “Guxova dhe shkova duke mos pyetur për pasojën që do të më vinte nga familja dhe nga mentaliteti i kohës. Jam e vetmja vajzë që kam hyrë në shkollën e parë dramatike që u hap në Tiranë në janar të 45-ës. Kam qenë studente tek “Nëna Mbretëreshë” ku recitoja bukur. Të gjithë më thoshin “Drita, ti do të bëhesh artiste”. Në dhjetor të 1944 doli njoftimi në gazetë ku lajmërohej hapja e një shkolle e cila do të krijonte embrionin e një teatri të ardhshëm, sepse deri atëherë nuk kishte trupë teatrore profesioniste. Në këtë konkurs u paraqita dhe fitova, por isha e vetmja vajzë me djem të talentuar si Naim Frashëri, Kadri Roshi, Prokop Mima, Vaso Peci dhe Lazër Filipi. Shkolla u hap aty ku sot është hotel “Drini”. Pjesëmarrja e femrës në një shkollë arti konsiderohej si një thyerje e normave morale të shoqërisë. Opinioni shoqëror më dënoi, marrëdhëniet familjare u tronditën, por ëndrra ime po kthehej në realitet. Shkolla vazhdoi derisa u hap teatri, ndërsa unë u detyrova të largohem për pak muaj, sa për të mbaruar Institutin “Nëna Mbretëreshë”. Me mbarimin e shkollës së mesme hyra si profesioniste në Teatrin Kombëtar dhe kjo ndodhi në fillim të 46-ës. Prej atëherë bëjnë 64 e ca vite karrierë”.

Dashuria dhe familja

Jeta familjare dhe artistike për aktoren dhe regjisoren Drita Pelingu përbëjnë një binom, kanë të njëjtën ditëlindje, sepse në shkollën dramatike, vajza e re njohu atë që më vonë do të bëhej bashkëshorti i saj. Ndërsa karriera po niste rrugën e saj të gjatë, dashuria e parë turbullonte ndjenjat e 18-vjeçares. Përsëri luftë me familjen sepse “ishte shumë e re për t’u bërë nusja e djalit që donte”. Hyseni Pelingu, këngëtari i diplomuar në konservatorin e Pezaros, prishi planet e babait të aktores, i cili po planifikonte që sikundër ai vetë, edhe vajza e tij të studionte jashtë shteti. U desh të kalonin dy vjet dashuri që familja e saj të pranonte lidhjen dhe aktorja të krijonte familjen e re. “Muajin e mjaltit e kaluam në Pragë, pasi aty organizohej një festival ku merrte pjesë Ansambli i Këngëve dhe Valleve me solist Hysen Pelingun. Meqë kishim dy javë që ishim martuar kërkuam të mos na ndanin”. E tillë ka qenë gjithë jeta e tyre, bashkë. Kur në vitin 1997, Hysen Pelingu u nda nga jeta, aktorja kuptoi se humbi jo vetëm bashkëshortin, por edhe një shok e mik të pazëvendësueshëm. Jeta e përbashkët, përpjekjet për t’ia dalë mbanë çdo vështirësie, rritja e dy vajzave njëra violiniste, tjetra mjeke, sakrifica për të qenë jo vetëm prindër, por edhe artistë dhe njerëz dinjitozë, i kishte lidhur edhe më fort. “Hyseni ka qenë një njeri i mrekullueshëm. E them me plot gojë dhe jo nga nostalgjia se nuk është më. Gjatë gjithë jetës ai manifestoi dashurinë bashkëshortore, dashurinë prindërore, ishte zemërgjerë, njeri me vullnet dhe mbi të gjitha ishte një kollonë e rëndësishme ku unë mbështetesha për të bërë punën e vështirë të aktorit, për të thyer tabutë, por edhe për të përballuar vështirësitë e jetës”. “Nuk duhet harruar se përveç të tjerash duhet të përballoja detyrimet si nënë. Zgjohesha herët në mëngjes dhe zija radhët për të marrë ushqimet për fëmijët. Në orën tetë vrapoja për në teatër. Shfaqjet i kishim mbrëmjeve dhe vetëm mesnata më zinte në shtëpi. Kur ktheheshin i gjenim vajzat në gjumë. Nuk thoshim kurrë “u lodha” . Luftonim t’i vidhnim jetës çastin. Jo pak herë shkonim natën pas shfaqjes në tavernën e hotel Dajtit”.

Rolet

Nëse i duhet të zgjedhë mes teatrit dhe filmit, teatri është i pari, i pazëvendësueshmi. “Teatri u kthye në shtëpinë time të dytë, sepse repertori im ka qenë shumë i ngjeshur, nga fillimi deri në fund. Aty përfshihen kryerole dhe role kryesore. Fillova me dramën “Portreti” me rolin e piktores Ira, që pikturonte portretin e kunatës që interpretohej nga Liza Vorfi. Më tej pasuan role të tjera kryesore, si “Vajza nga veriu”, që fliste për dy dashnorë që kishin humbur njëri tjetrin në Luftën e Dytë Botërore dhe që e gjejnë. Vazhdova me pjesët e Gordonit “Shërbëtori i dy zotërinjve”, me rolin e vajzës, Klariçes, apo pjesë të Moljerit, ku kisha rolin e Marjanës me partner Naim Frashërin, e kështu me radhë. Çdo regjisor që vinte më besonte role kryesore. Rolet u pasuruan me Luiza Miler, që e ëndërron çdo aktore. Më vonë erdhën rolet e mëdha shekspiriane, si mbretëresha tek “Hamleti”, apo Kornelia tek “Mbreti Lir”. Kam interpretuar tek “Gratë gazmore të Windsorit”, me partnerë të jashtëzakonshëm, artistin e madh Mihal Popi, apo të madhen Violeta Manushi. Por roli më i dashur për mua mbetet roli i Zojcikës, shkruar nga klasiku i madh rumun, Karaxhale ku interpretoja e vetme mes 22 meshkujsh. Isha gruaja e Prefektit, në kohë zgjedhjeje, por dashuroja një tjetër. Aty kishin humbur ca letra të rëndësishme dhe kjo gjë krijonte vështirësi në familje, bëhej shkak për të mos fituar zgjedhjet. Të gjithë luftonin që të gjendeshin letrat dhe në pjesë tregohen manovrimet e kësaj gruaje, që vepronte herë me zgjuarsi dhe herë me dashuri, për t’i shpëtuar skandalit. Eshtë një nga rolet që e kam dashur më shumë nga të gjithë. Unë kam luajtur në të shumtën e rasteve rolin e dashnoreve dhe dekolteja nuk më është ndarë gjatë gjithë jetës në skenë” . Po të fillosh t’i numërosh, aktorja radhit më shumë se 130 role. Gjithë jetën ka qenë e angazhuar, si në role të dramaturgjisë botërore, ashtu edhe në rolet e dramaturgjisë apo kinematografisë kombëtare, por me pengun e vetëm që rinia e saj nuk u pasqyrua në kinematografi, kjo për shkak të biografisë. Madje ajo kujton se për rolin e hallës tek “Njeriu me top”, u desh të merrej leja në Komitetin e Partisë. Ndër rolet e bukura në kinema, aktorja veçon rolin e Budës tek filmi “Kur hidheshin themelet”, që më vonë u kthye në sinonim të emrit të saj. “Rolet kryesore më kanë ndjekur edhe në moshë të thyer”, tregon aktorja Drita Pelingu. Edhe para pesë vitesh kam patur rol kryesor tek “Mbretëresha e bukur”, me regjisor Kiço London. Aty kam interpretuar me artistë të brezit tjetër, por të mëdhenj të kohës si Yllka Mujo, Ndriçim Xhepa, apo aktori i ri, Arben Derhemi. Më vonë akoma kam interpretuar një rol kryesor tek “Profesioni i fundit”. Ndërsa tani unë po e mbyll karrierën time me një monodramë të Martin Sherman, ku interpretoj rolin e Rouze. Është një rol shumë i fuqishëm, me shumë ngjyra”.

Në teatër
Një ditë shtatori të vitit 1946, kolektivit të teatrit iu shtua edhe një aktore e re 20-vjeçare. Ajo hyri në portën e teatrit e ndrojtur, por e lumtur. Kjo lumturi shprehej në sytë e saj që shkëlqenin si emri i saj, plot dritë. Sa i takon kohës së shkollës, vetë Pelinku shprehet: "Dhjetor i vitit 1944. Regjisori i asaj kohe Sokrat Mio, i diplomuar në Francë dhe asistenti i tij Andon Pano, kërkonin studentë për shkollën dramatike. Isha studente e shkollës pedagogjike e lajmi më tërhoqi vëmendjen. Me familjen nuk mund të bisedoja, u paraqita pa i thënë gjë dhe fitova. Isha e vetmja vajzë me djemtë e talentuar si Kadri Roshi, Naim Frashëri, Prokop Mima, Lazër Filipi. Për një kohë të gjatë i ndoqa mësimet duke u justifikuar se shkoja tek një shoqe. Sidoqoftë, Tirana ishte e vogël dhe kjo gjë u zbulua. Më 1946 u fejova, e qe burri ai që më dha lejen për të vazhduar shkollën dhe teatrin". Si një aktore me një sërë rolesh, ajo nuk ka harruar të thotë diçka edhe për natyrën e tyre, e mbi rëndësinë e ndikimin që kishin në të. "Që nga fillimi e deri në fund rolet e mia kanë qenë ose role vajzash dashnore, ose role grash me një botë të madhe të brendshme, me shpërthime të fuqishme dhe të gjitha këto kanë bërë që unë të kujdesem për trupin tim, për fizikun, flokët, gjithçka që kërkonin këto role". Një moment mjaft interesant i kujtimeve të saj është interpretimi i rolit të Zojcikës tek komedia rumune "Një letër e humbur". Siç rrëfen Pelinku, ajo ka interpretuar e vetme mes 22 meshkujve. Njëra prej shfaqjeve u ndoq edhe nga përfaqësuesit e ambasadës rumune dhe u vlerësua tepër. Një zonjë diplomate hoqi një trëndafil nga fustani i saj dhe ia vendosi Pelinkut në dekolte. Sa i takon kinematografisë, vetë ajo shprehet se ka hyrë vonë. "Pata disa probleme të kohës që nuk më lejuan. Luajta një rol të vogël në filmin 'Tana', pas tij lindën problemet që u thyen më vonë, kur dola në pension. Madje, ishin Viktor Gjika e Vladimir Prifti që më thirrën të parët.

Filmografia

*Rouz - (2009) (Theater)
*Efimeri poli - (2000)
*Shpresa - (1988)
*Fjalë pa fund - (1986)
*Era e ngrohte e thellesive (1982)
*Nusja - (1980)
*Përtej mureve të gurta - (1979)
*Radiostacioni (film) - (1979)
*Kur hidheshin themelet - (1978) (TV) ... Budja
*Vajzat me kordele të kuqe - (1978)
*Njeriu me top - (1977) ... Halla
*Tana - (1958)