Infeksionet e vaginës

Forma më e zakonshme e infektimit në vaginë është kërpudhat, por nuk mund të jetë një infeksion vaginal ose vaginakatar.
Shkarkimet vaginale e lengut është një gjendje normale në të gjitha gratë. Lëngjet apo sekrecionet e langshme vaginale herë pas here, mund të paraqesi një gjendje më të rëndë patologjike se sa një infektion. Janë disa shenjat në raste të rralla të sëmundjes.
Shkarkimi natyror i langut vaginal përmban sasi të larta të baktereve të acidit laktik (laktobacil), sasi më të vogla të disa baktereve të tjera  të grupit B Streptokokut, Gardnerella, Bakteroide, Mikoplazma) dhe viruseve, kërpudhave dhe në një ekosistem të ekuilibruar mikrobial.

Infeksionet vaginale mund të ndahen në:



* Vaginosis bakterial (vaginekatar) asht kur substanca e florës normale vaginale e mikroorganizmave është zëvendësuar me sasi të mëdha të baktereve që kërkojnë shumë pak oksigjen duke u zhvillue bakteret anaerobe( Anaerobet përbëjnë një grup të baktereve të cilat nuk mund të jetojnë në prani oksigjenit, respektivisht në prani të potencialit të lartë oksido-redukues (redoks potenciali). Në prani të oksigjenit, këto baktere gjatë metabolizmit të tyre prodhojnë substanca toksike, siç janë radikalet superokside dhe peroksid hidrogjenin. Bakteret strikte anaerobe nuk posedojnë disa enzime që veprojnë në metabolizmin aerob (p.sh. superoksid dismutaza dhe katalaza), prandaj ato nuk mund t’i detoksikojnë këto substanca.). Vaginakatare quhet në zhargon vaginosis.


* Vaginitis është një infeksion i vaginës, që shkaktohet nga kërpudhat, bakteret aerobe(Bakterie  Aerobe  ekzistojnë apo mbijetojnë në ato vende ku oksigjeni asht prezent. Këto bakterie në akuarium oksidojnë amoniumin me nitritin dhe ky proçesi aerob quhet nitrifikacion B.M.P.)  si më së shpeshti streptokoku, koli i baktereve E., apo bakteri i organizmave njëqelizor të quajtur trikomonas(Trichomonas). Deri tani shkaku më i zakonshëm i vaginitis është një kërpudhë (sfungjer vaginale). Infeksionet e tjera në këtë grup (vaginitis) quhet inflamacion i vaginës.



Frekuenca
Vaginitis bakteriale (katari damtues) ndodh në 1 në tre gra me çrregullime anormale vaginale.

Vaginitis është sfungjer vaginale afërsisht të 80% të rasteve, ndërsa Trichomonas, Infeksionet me bakteriet   Streptokokut dhe bakteri E. koli janë përgjegjës për pjesën tjetër. Sfungjeri Vaginal(kërpurdha) është 80-90% e rasteve të shkaktuar nga maja e kërpurdhës e tipit kandida albikans (Candida albicans), pjesa tjetër janë lloji i majës së kërpurdhës (kandida glabrata dhe kandida tropikalis).



Shkaqet
Sekrecioni vaginal natyrore ka një pH të ulët (më pak se 4.5), që do të thotë se është “kosi”.

Kjo është për shkak të pranisë së baktereve acidit laktik (lactobacillus), e cila formon acid laktik.
Një pH e ulët e mbron gruan kundër baktereve, ku nuk mund të lulëzojnë në këtë mjedis acid.

Kërpudhat kandida janë gjetur kudo në natyrë dhe njerëzit kanë në lëkurë të kanalit të barkut apo te zorrët, ose në vaginë, pa shkaktue asnjë simptomë. Së pari ka mekanizma normale të trupit mbrojtës që ja ulin aciditetin vaginës në qoftë se është ndryshuar flora bakteriale, dhe ka një infeksion të vaginës. Ose mund të ketë një vaginëkatar të cilat kanë zhvilluar bakteret anaerobe (vaginosis) ose nuk bahet fjalë për një tampon vaginal ose vaginitis.

Të gjitha gratë të prekur nga një infeksion i vaginës ndeshen me faktorët e mëposhtëm, që  rrisin rrezikun e gjetjes së një infeksion fungale si:
* Baktereve të jashtme në vaginë
* Shtatzënia
* Terapia me hormone duke përfshirë pilula kontraceptive
* Diabet
* Trajtimit me antibiotik (vrasin bakteret e acidit laktik)
* Larje e tepruar me sapun në ijë
* Sistemin imunitar i dobësuar
* Menstruacionet e parregullt apo gjakderdhje të zgjatur – ngjyra aciditetit rozë në vaginë, sepse gjaku është alkaline.





Simptomat
Sekrecioni normale i lëngut vaginal mund të jetë ngjyrë e verdhë apo e bardhë. Kjo është shumë e ndryshme në qoftë se gratë mendojnë se pengon shkarkimin ose jo. Kjo është e zakonshme për ndryshimet e sekrecionit, si te pamja e saj në erë dhe në cilësi. Ndryshimet në pamjen normale varet nga marrëdhëniet menstruale, nga mosha dhe nga aktiviteti seksual. Kufijtë e sekrecionit vaginale normal dhe jo normal  është vështirë për t’u përcaktue.

Ngjyrat e gjelbër ose kafe derdhjes të sekrecionit të lëngjeve në vaginë duhet gjithmonë të kontrollohen, dhe ju gjithashtu duhet të shkoni tek mjeku juaj në qoftë se lengjet vaginale kanë shumë erë të keqe.



Simptomat më të zakonshme të infeksionit me kërpurdhë të sfungjerit vaginale janë:
* Ngjyra e bardhë, lëkura e cikatrizuem, sekreconet vaginal pa erë
* Kruarje dhe skuqje
* Djegie dhe ndjesi thumbues në hapjen e buzëve vaginale
* Ënjtje e mukozës vaginale
* Ndoshta. urinim i djegur
* Dhimbje gjatë aktivitetit seksual dhe të prekjes me penis apo me gishta



Për katarin vaginal janë simptomat më të zakonshme:
* Shumimi i lengjeve vaginale

Sekrecionet vaginal është një gjendje normale në të gjitha gratë. Herë pas here, shenjat e sëmundjes dhe në raste të rralla mund të jetë një gjendje më të rëndë në rastet e vetëm të infeksionit, megjithëse  ka femna sekrecione në vaginë.

Ndonëse gratë në periudha të caktuara të jetës kanë tendencë të derdhin lengjet/sekrecionet vaginale që është shpesh një sistem që i rregullon vetë.

Në përgjithësi, lengjet vaginale për këtë arsye nuk çojnë për të kontaktuar te mjeku. Megjithatë, studimet e kohëve të fundit sugjerojnë se inflamacioni vaginale nuk është gjithmonë i parrezikshëm. Infeksionet vaginale janë diagnostikuar dhe trajtuar para operacionit, në krahasim me një infeksion të patrajtuar.



Çfarë mund të bëni?
Seksualisht mund të parandaloni për të mos pasë katar vaginal duhet përdorë kondomin dhe ndoshta edhe pilulën.
Gra që e përdorin spirale, kanë një rrezik më të madh të shfaqjes së katarit/infeksioni vaginal. Kjo është për shkak të spirales që duket si një trup i huaj dhe për këtë arsye mund të shtojë lengjet vaginale. Inflamacioni vaginal në gratë pas menopauzës shpesh mund të parandalohen nëpërmjet trajtimit me hormon.

Nëse keni katar në vaginë apo sfungjer vaginale, ju mund të kryeni këto veprime në vijim:
* Nëse keni marrëdhënie, përdorni kondom derisa  infeksioni të jetë prezente.
* Shmangni larje me sapun të thjeshtë në ijë ose përdorin një sapun të butë.
* Fshini pas larjes së vaginës në tualet, në mënyrë që asnjë bakteret nga zorrët të infektojnë vaginën.
* Përdorni brekë pambuku, në vend të mbathjeve të ngushta sintetike.
* Të kufizoni përdorimin e Liners panty,(shtrëngimin) ku ka shumë sekrecione dhe mos harroni të ndryshoni madhsinë e brekve shpesh.
* Heqni gjurmët e spermës pas seksit sepse sperma vepron si ushqim për infeksion
* Lahuni nëse është e nevojshme të paktën mbathjet me 60 gradë.

Duke përdorur preparatet jo-mjekësore.

Një numër i madh të përgatitjeve jo-mjekësore kanë qenë në fokus për parandalimin dhe trajtimin e sfungjer vaginales:



Hudhra ka një efekt këpurdhëvrasës sipas analizave laboratorike. Efekti nuk eshte provuar klinikisht dhe hudhra mund japin reaksione alergjike lokale. Është e paqartë se sa thalba  hudhra duhen për t’u përdorur sipas mjekut.

Produkte të qumështit si e thartuar në kos dhe A38 si këpurdhëvrasës, por mund të ketë një efekt parandalues nga bakteret e acidit laktik mund të ndihmojnë në rikthimin e pH të vaginës. Ekziston edhe një formë bimor të kapsulës vaginal me bakteret acid laktik, i cili mbron dhe rikthen flora natyrore vaginale.



Sinjale të rrezikëshme
Nëse keni kruajtje, djegie gjatë urinimit apo të sekrecionit vaginal ose ndonjë ndryshim në funksionin vaginal mund të jetë një shenjë e sëmundjes të ndryshme në bark. Prandaj, ju duhet të kontaktoni doktorin tuaj:
* Nëse jeni të pasigurt në lidhje me simptomat
* Ju nuk kanë pasur më parë një infeksion fungale, apo ju keni pasur më shumë se 2 infeksione fungale brenda gjashtë viteve të fundit
* Ju jeni shtatzënë
* Ka gjak në lengjet vaginale, kur ju jeni me menstruacione
* sekrecionet vaginale i vjen era e keqe
* Ju keni plagë apo të çara në buzët gjenitale
* Ju ndjeni dhimbje ose siklet gjatë urinimi.

Nëse jeni paqartë nëse do të testoheni ose jo – pyesni mjekun tuaj për këshilla dhe udhëzime.



Studim
Mjeku duke bërë një vizite te kujdesshme mjeksore i duhet të marri pak material langut  të sekrecionit vaginal në sipërfaqen e vaginës. Kjo mund të dërgohen në kultivim në laborator ose ajo mund të shifet në mikroskop direkt. Aciditeti mund të gjykohet nga një matje pH duke shtuar një substancë  kimike (hidroksid kaliumi 10%) – test ashtu-quajtur amine, pra pështymë që çliron një erë karakteristike si peshk, i cili tregon se infeksioni është shkaktuar nga bakteret anaerobe (vaginosis – skedekatar).

Mjeku është në gjendje ose me kultivimin e sputum(pështymës) me mikroskop dhe nga ky studim, diagnostikonë nëse ka një infeksion bakterial ose një infeksion fungale.
Nga kanali i qafës së mitrës analizon langun dhe e shqyrton për ndonjë;

lythat gjenitale (kondilomia) ose Herpesi gjenital (plagë të ftohtë në zonën vaginale), dhe kultivojnë për ndonjë; STDs tjera (, klamidia gonorrea, sifilizi) dhe të shqyrtojë urinën për infeksion në fshikëz  dhe për të marrë një grimë lëkurë në sipërfaqe për zbulimin e kancerit të kanalit të qafës së mitrës.

Trajtim i katarit vaginal

Katari vaginal apo Vaginosis bakterial – zakonisht trajtohet me një antibiotik që përmban Metronidazole. Ky antibiotik është veçanërisht i përshtatshëm për trajtimin e infeksioneve me bakteret anaerobe.

Trajtimi mund të jepet në tableta ose supozitor, për disa ditë, ajo mund gjithashtu të aplikohet në trajtimjn ditor në vaginë. Efektet anësore të këtij trajtimi janë të pakta, por Metronidazole mund të ketë një efekt Antabuse, kështu që duhet të shmangin alkoolin gjatë trajtimit dhe 2 ditë pas ndërprerjes së trajtimit. Vagina ose kapsula klindamycinkan përdoret gjithashtu.



Sfungjer – lloji i kërpurdhës
Sfungjer në vaginë zhduket në mënyrë spontane në më shumë se 25% pas një jave, por infeksioni i jep siklet të madh dhe është e lehtë për të trajtuar, kështu që nuk ka asnjë arsye që të hezitojnë për të marrë trajtimin. Sfungjer vaginal trajtohen me fungicides në vend të një supozitorit për përdorim në vaginë (pessaries) ose një kombinim i këtij trajtimi. Këto fungicides janë në dispozicion në pikat e forta të ndryshme për 1, 3 ose 5 ditë, dhe jepen pa recetë.
Ka edhe fungicides që përdoret si një tabletë për trajtim. Ky trajtim kombinohet me një krem kërpudhash përreth vaginës dhe buzëve, në qoftë se ka shumë,  acarim të lëkurës ose mukozës.

Në rastë simptomash karakteristike duhet larë vagina (kruarje, djegie në formë të lëkurës thatë të cikatrizuem/të çarar të imta). Zakonisht femrat nuk duhen me vrapë me shkue te mjeku pasi ilaçet për pessaries  vaginale me janë në dispozicio në barnatore medikamenti klotrimazole. Klotrimazole është droga më e studiuar mirë dhe mund gjithashtu të përdoret gjatë shtatzënisë.



Nëse jeni shtatzënë
3 muajtë e parë të shtatzënisë, gratë duhet të konsultoheni me mjekun tuaj para trajtimit të infeksionit fungale. Nëse përdorni pessaries / antifungal vaginale gjatë kohës që grueja asht shtatzënë nuk duhet të përdorin tubë shkarkimit të derdhjes së lengjeve.



Trajtim afatgjatë
Në qoftë se një grua ka katër ose më shumë raste me infektion të tipit me kërpurdhë sfungjer vaginale për vite, flet për një vaginit përsëritura (relapsing). Këtu ne rekomandojmë një trajtim të zgjatur me drogë antifungal për të paktën 6 muaj, për shembull. si terapi orale, të marra në lidhje me menstruacionet. Partneri nuk është i rekomanduar të kryeji marrëdhanie derisa të shërohet.

Anders Vinther, mjek i përgjithshëm/Sundhed.dk
Shqipëruar nga danishtja/Proletari.Com