Deti i pushtuar nga grekët

Edhe pse marrëveshja për kufijtë detarë është rrëzuar nga Gjykata Kushtetuese, në terren, gjërat duket se janë larg kuadrit zyrtar.

Një realitet që provohet nga vetë dëshmitë e atyre që duhet të përballen me këtë realitet të nderë të përditshëm në këtë pikë, midis dy vendeve. Një realitet që shkon përtej linjave zyrtare dhe që mund të krijojë jo pak probleme mes palëve.

Peshkatarët sarandiotë duhet të përballen çdo ditë me një vijë zjarri, mes kërcënimeve dhe pretendimeve të palës greke, që siç dëshmojnë ata, sa vjen dhe shtyn kufirin detar drejt Shqipërisë.

Artani, kapiteni i një prej anijeve sarandiote tregon se është përplasur shpesh me pretendimet e palës tjetër, pavarësisht se në të gjitha rastet gjendej brenda kufirit detar shqiptar.

“Grekët thonin që gjashtë milje nga Palermo do punonin. Llogarisni, bëhet gati një milje futje në territorin tonë”, thotë kapiteni, që mund të përcaktojë saktë vendndodhjen e tij nëpërmjet pajisjeve elektronike apo të tjerave që vlerësojnë çdo koordinatë, duke përjashtuar kështu shkeljen e pavullnetshme të kufirit të vendit fqinj.

“Ne jemi siç ju thashë me hartë elektronike profesionale dhe pajisje që vlerësojnë thellësinë e detit, prandaj nuk kemi përse të bëjmë gabime”, shprehet Artan Demiri.

E gjithë kjo nuk mjafton, pasi siç rrëfen dhe kapiteni, të gjithë pretendimet e grekëve kanë kaluar çdo cak, duke çuar edhe në përballje më ekstreme, si ajo e vëllait të tij, që është ndjekur nga autoritete greke, dhe pse ndodhej brenda kufirit shqiptar. “Mjetet greke ndoqën vëllanë afro 45 minuta, deri në 20 metra larg tokës sonë”, pretendon ai.

Kohët e fundit, peshkatarët tregojnë për një lloj të ri presioni, i cili ndodh atëherë kur të shtyrë nga çmimet e larta të karburanteve në Shqipëri, ata shkojnë dhe mbushin mjetet e tyre lundruese në Korfuz apo Igumenicë.

Në këto raste, ata tregojnë se kërcënohen se nëse do të kalojnë për të peshkuar përtej kufirit të imponuar nga pala greke, kufi që shkon përtej atij të përcaktuar nga hartat shtetërore, ata do të gjobiten dhe do ta paguajnë këtë “shkelje” mjaft rëndë.

“Ai kufi elektronik që është vënë në hartat tona elektronike, të quajtura ndryshe plloter, nuk vendosen nga asnjë shtet i përfshirë, por nga konventat ndërkombëtare që kanë përcaktuar prej kohësh kufijtë dhe i kopion sateliti. Janë ato që ne kemi në ekran dhe në qoftë se ne kalojmë vijën, e pranojmë, por përveç erës dhe dallgëve, të gjobitesh nga greku në territorin shqiptar, është kulmi”, thotë Pëllumb Çani, një tjetër kapiten anije.

“Sot në Korfuz shkova të mbushesha me naftë dhe më morrën dokumentat e anijes”, thotë Sokol Demiri, edhe ai pronar i një peshkarexhe. “Na thanë që nëse kalojmë mbi pesë milje nga territori ynë, do të na presin gjobë. Nëse është kështu dhe gjërat kanë ndryshuar, këtë duhet të na e bëjë të ditur shteti ynë”.

Sipas peshkatarëve, presioni i palës greke shtrihet edhe përtej pikave ndarëse, në zona në thellësi të kufirit tonë, ndërsa mjetet e tyre qëndrojnë një ose më shumë milje brenda kufirit tonë, duke shtyrë kështu kufirin në favorin e Greqisë.

“Sipas hartave ne ndodhemi brenda ujrave tona, ndërsa sipas grekëve jemi në ujrat e tyre”, deklaroi Kristaq Kaçorri, një marinar veteran. “Nuk po e marrim më vesh se ku janë ujrat tona dhe ku janë të atyre”.

Për peshkatarët, gjithçka ka nisur pasi Gjykata jonë Kushtetuese hodhi poshtë projektligjin për ujrat. Atë që Athina nuk arriti të merrte dot me presionin diplomatik, tashmë po e arrin duke e pushtuar “de facto”, një taktikë që vjen ndoshta edhe në prag të një rinegocimi të ri të kufirit.

“Qeveria Greke mendon për atë që i ka dhënë kryeministri, kufirin që i ka dhënë ai. Ne kërkojmë kufirin tonë, që e ka dhënë Gjykata Kushtetuese, që nuk e ka firmosur ndryshimin”, shton Kaçorri.

Ndryshimet mund të dallohen edhe në harta. Ato ndërkombëtaret, të përdorura nga peshkatarët shqiptarë, kanë një kufi tjetër, ndërsa ato greke një tjetër, për të njëjtën zonë kufitare.

Nga Butrinti, tek ajo ndërkombëtare, distanca nga bregu në kufirin grek është prej dy miljesh. Tek harta e dytë, ajo greke, kufiri është 1,2 milje. Diferena flet për 0,8 milje më pak për kufirin shqiptar dhe kjo vetëm në këtë zonë.

Kreshnik Çelo, edhe ai një kapiten anije, shpjegon: “Ne për gjithçka, për çdo material a riparim shkojmë nga ana greke. Ne ajo na duhert, edhe një gjobë po të hamë tani dhe marrim fund”.

Ndërkohë, e njëjtë është situate thuajse në të gjithë vijën bregdetare, ku miljet e refuzuara dhe për të cilat kërcënohen pershkatarët janë të panumërueshme.

Peshkatarët kanë nevojë për një përgjigje, e cila të jetë në përputhje të plotë me të githa ligjet apo konventat ndërkombëtare të firmosura nga të dyja shtetet. Një përgigje, që duhet të vijë, gjithmonë nëse nuk ka një marrëveshje tjetër të fshehtë, një si ajo e para, e cila i falte shtetit fqinj jo pak, por plot 354 kilometra katrorë të detit tonë.