Tradita shkencore

Tradita shkencore është një proces e cila nuk mund të krijohet aty për aty. Objekt i traditës shkencore është dija dhe zhvillimi i saj nëpër periudha të caktuara e ndihmuar edhe nga rrethanat shoqërore historike për t’u formuar një traditë shkencore. Prandaj: “Për të ngritjen e një shkence zakonisht përfshihen shumë studiues, të cilët përbëjnë një grup uniform, që mund të quhet shkencë”.
Nëse vjen një moment kur njeriut interesohet për të ditur gjërat që nuk kanë ditur të tjerët. Dhe kështu tubohen njerëz rreth tij që dëshirojnë ti njohin gjërat në atë mënyrë që i di Mësuesi. Dhe kështu fillon të krijohet një traditë nga këta njerëz ku secili në mënyrë të vet mundohet t’i njoh gjërat.
Pasi të krijohet kjo traditë e njohjes vjen faza kur duhet të emërtohen gjërat sepse ky grup i njerëzve dëshiron t’i njoh gjërat ndryshe nga jo që i kanë njohur të tjerët. Dhe kështu lindi nevoja e për emërtimin edhe të vetë dijes si e tillë. Në secilën traditë kemi emërtime të ndryshme që i vendosen njohjes. Aristoteli shkencën e quajti epistem. Tradita islame në fillim do ta quaj fikh më vonë përdoret ilm. Tradita perëndimore do ta quaj me termin latin scentia.
Ekziston një thurje në mes dijeve që krijojnë traditën. “Edhe vetë shkenca është një traditë. Hulumtimet e kohës aktuale duke u mbështetur në ato të kaluarës, duke u nisur nga pika problematike që kanë arritur ato.”
Lindja e një skeme konceptuale shkencore brenda një shoqërie të dhënë të çon te tradita shkencore. Prandaj vetë nocioni i një tradite shkencore të tregon se ka një bashkësi shkencore.
Është diçka që dihet kur flasim për lindjen e traditës shkencore. Duhet të plotësohen disa kushte në një shoqëri që të lulëzoj shkenca dhe arsimi. Për këtë arsye e quajmë të nevojshme t’i studiojmë, me qëllim të reagojmë se duhet të kenë qenë disa kushte në nivelin shoqërorë, e të gjitha aspektet, për lindjen e diturisë në një shoqëri të dhënë. Këto kushte mundë të ‘quhen edhe shkaqet kontekstual’ për lindjen e shkencës. Dhe natyrisht nën prizmin e këtyre shkaqeve kontekstuale marrim shembuj të veçantë se si është zhvilluar tradita brenda tre qytetërimeve ku shkenca është lëvruar, si disiplinë e pavarur: greke, perëndimore dhe islamike.
Tradita shkencore mundëson transmetimin e dijes në gjeneratat vijuese. Kjo bëhet në kontekstin ku epistemologjia, logjika dhe metafizika takohen në një rrugë të vetme. Kështu: “ ... ajo reflekton, shkurtë thënë, problemin e dijes shkencore si problem transferues midis gjeneratave të shkencëtarëve, në kontekst ku epistemologjia, logjika dhe metafizika takohen në një rrugë të vetme. Andaj, vepra jonë nuk duhet trajtuar si një studim teologjik; e kundërta e kësaj ajo është një studim epistemologjik për problemin të cilin ne si zakonisht e quajmë ‘transferim të dijes’”.